Ma’ruza №2 Kon jinslarini shpur va skvajinalar burgulash yordamida parchalash usullari

2.2. Burgilash ishlarining  vazifalari 

Tog’  jinslarida  yoki  foydali  qazilmalarda  sun’iy  ravishda  stilindr  shaklida 

bo’shliqlar hosil qilish Burgilash deb ataladi. Burgilash ishlari tog’ jinslarida yoki 

massivdva  chuqurliklar  va  bushliqlar  hosil  qilish  hamda  keyinchalik  ularga  PM 

larni  joylashtirish  uchun  amalga  oshiriladi.  Shuningdek  Burgilash  ishlari  sanoat 

korxonalarini,  shaxar  va  aholi  punktlarini  suv  bilan  ta’minlash  yoki  foydali 

qazilma konlarida qidiruv ishlarini olib borishda ham keng qo’llaniladi.  

 

Shpur

  -  tog’  jinsida  stilindrik  shaklda  burg’ulangan,  chuqurligi  5m  va 

diametri  75mm  gacha  bo’lgan  bo’shliqqa  aytiladi.  Shpurlardan  bloklarni 

maydalashda,  pog’ona  asosini  tekislashda,  lahimlarni  o’tishda  va  yumshatish 

ishlarini  olib  borishda  foydalaniladi.  Shpurlardan  xarsang  toshlarni  donalab  blok 

shaklida qazib olishda, tekis-parchalanmagan qiyaliklar hosil qilishda, kanallar va 

transheyalarni  konturli  portlatib  yuqori  samaradorlikka  erishish  mumkin. 

Shpurlardan  tog’-kon  ishlariga  xos  bulmagan  ishlarda  (gruntni  yumshatishda, 

muzlagan  gruntlarni  yumshatishda  va  boshqalar)  ham    keng  foydalaniladi.  Shu 

jumladan  shpurlardan  gorizontal  va  vertikal  er  osti  kon  laxmlarini  o’tishda, 

rudalarni maydalash ishlarida ham qo’llaniladi.   

Skvajina

 – tog’ jinslari massivi yoki foydali qazilma konlarida stilindrsimon 

shaklida  burg’ulangan,  uzunligi  5m  dan  va  diametri  75mm  dan  katta  bo’lgan  

bo’shliqqa aytiladi. Ochiq kon ishlarida – barcha turdagi foydali qazilmalarni qazib 

---

olishda  tik    va  qiya  skvajinalardan    foydalaniladi.  Skvajinalardan  shahar  va 

qishloqlarni  suv  bilan  ta’minlashda,  neft  va  gaz  maxsulotlarini  kazib  olishda, 

avtomobil  va  temir  yo’llari  qurilishida,  kanal  va  kollektor  qurilish  ishlarida  ham 

keng qo’llaniladi. Shuningdek er osti gaz, uran va oltinni qazib olish ishlarida ham 

keng foydalaniladi.