Ecologiya MurodovSh lot doc

2.4 Tizimlar va evolyutsion qonunlar.

 Biotik va hayotiy 

tuzilmalar tizim hisoblanib, ularga tizim nazariyasi qonunlarini va 

murakkab  tizimlar  mavjudlik  qonunlarini  qo’llash  mumkin.  Bu 

guruhning asosiy qonunlaridan biri sistemogenetik qonun bo’lib, u 

tabiiy tashkil topish bilan bir qatorda, biotik turlar va ekotizimlar 

shaxsiy  rivojlanishida  qisqartirilgan  va  ko’p  holda  qonuniy 

o’zgartirilgan shaklda tizim tarkibini evolyutsion  rivojlanish  yo’li 

qaytaradi. 

 

E.  Gekkel  va  F.Myullerning  biogenetik  qonuni 

sistemogenetik  qonunning  xususiy  holi  bo’lib  hisoblanadi.  Bu 

qonunning mohiyati shundaki, organizm (tur) o’zining indivudual 

rivojlanish  davrida  qiskartirilgan  va  qonuniy  o’zgartirilgan  holda 

o’z  turining  tarixiy  rivojlanishini  ya‘ni  organizm  (tur) 

ontogenezida 

filogenez 

namoyon 

bo’lishini 

ifodalaydi. 

Sistemogenetik  qonunga  yaqin  bo’lgan  ketma-ketlik  qonunining 

rivojlanish  davriga  o’tishi  tutashib  ketgan,  unga  ko’ra  tabiiy 

tizimlarning  rivojlanishi  evolyutsion  aniq  va  ekologik  sharoit 

mavjud bulgan tartibda sodir bo’ladi.