Ecologiya MurodovSh lot doc

4.7  Fotosintezning  foydali  ish  koefftsienti.

  Fotosintez 

jarayonida  faqat  quyosh  energiyasining  uncha  katta  bo’lmagan 

qismi assimilyatsiyalanadi. Bu 1-2% bo’lib fotosintezning foydali 

ish koefftsienti deb yuritiladi. 

Faqatgina juda qulay sharoitlarda fotosintez samaradorligi 2-

4% ga yetadi (asosan nam tropik o’rmon, okeandagi suv o’tlari va 

okean    riflari).  Suv  ekotizimida  suv  qatlami  o’zidan  quyosh 

nurlarining o’tishiga halaqit beradi. Bundan ko’rinib turibdiki, suv 

organizmlarining  FIK  0,5%  dan  oshmaydi.  Biomassa  to’plash  

imkoniyati  bo’lgan  zona  eftrofik,  ekotizimi  esa  avtotrof 

suktsessiya ekotizimi deyiladi. Suv tizimi qashshoq va boy biogen 

elementlari  oligotorf  va  eftroflarga  bo’linadi.  Fotosintez 

jarayoniga qodir bo’lmagan organizmlar hissasi 1% dan oshmaydi, 

lekin planeta miqyosida organizmlar yillik quyosh radiatsiyasining 

faqat 0,1-0,2% dan foydalanadi. 

O’txo’r  hayvonlar  o’simliklarda  to’plangan  10%  atrofida 

energiyani iste‘mol qilsa, etxo’r hayvonlar (yirtqich) ham ulardagi 

10%  atrofidagi  energiyadan  foydalanadi.  Demak,  etxo’rlarning 

quyosh  energiyasidan  foydalanish  samaradorligi  planeta 

miqyosida –0,001 % ni tashkil etadi.