O‘zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati davlat korxonasi navoiy davlat konchilik instituti

Aksiyadorlik jamiyati 
Aksiyadorlik jamiyati bu fuqarolar, yuridik shaxslar (lekin asosan ularning kapitali) 
xo‘jalik  faoliyatini  amalga  oshirish  uchun  uyushmasi.  Aksiyadorlik  jamiyatining  ustav 
kapitali qatnashchilar tomonidan sotib olingan ma’lum miqdordagi aksiyalarga bo‘linadi. 
 Agar  aksiyalar  faqat  jamiyat  ta’sischilari  o‘rtasida  taqsimlangan  bo‘lsa,  u  yopiq 
aktsiyadorlik  jamiyati  deb  ataladi  va  mohiyatiga  ko‘ra  mas’uliyati  cheklangan  jamiyatga 
yaqin bo‘ladi. Ochiq aksiyadorlik jamiyatining aksiyalari ochiq obuna orqali tarqatiladi va 
aksiyadorlar ularni uchinchi shaxslarga sotish huquqiga ega. 
Aksiyadorlik jamiyati har doim yuridik shaxs hisoblanadi. Aksiyadorlar unda faqat 
kapital  bo‘yicha  ishtirok  etadilar  va  uning  majburiyatlari  bo‘yicha  faqat  ustav  fondiga 
qo‘shgan hissasi miqdorida javobgardirlar. 
Aksiyadorlarning  umumiy  yig‘ilishi  aksiyadorlik  jamiyatining  yuqori  boshqaruv 
organi  hisoblanadi.  U  ustavni,  ustav  kapitalining  miqdorini  o‘zgartiradi  va  tasdiqlaydi, 

---

108 
 
Direktorlar  kengashini  yig‘adi  (agar  aksiyadorlar  soni  50  dan  oshsa),  ijro  etuvchi  organ 
yillik hisobotlarni tasdiqlaydi, foyda va zararni taqsimlaydi. 
Ijroiya  organ  kollegial  va  bir  kishilik  bo‘lishi  mumkin.  U  kompaniyaning  joriy 
boshqaruvini  amalga  oshiradi  va  direktorlar  kengashi  va  aksiyadorlarning  umumiy 
yig‘ilishi oldida hisobot beradi. Jamiyatning ijro etuvchi organining vakolatlari shartnoma 
bo‘yicha  boshqa  tashkilotga  yoki  yakka  tartibdagi  tadbirkorga  (boshqaruvchiga) 
topshirilishi mumkin. 
Aksiyadorlik  jamiyatining  nomi  uning  huquqiy  shaklini  ko‘rsatishi  kerak.  CHet 
elda  bu  asosiy  huquqiy  shakl.  Nomlari  quyidagilardan  iborat:  AQSHda  -  Korporatsiya 
(Corp.),  Buyuk  Britaniyada  -  Jamiyat  cheklangan  kompaniyasi  (PLC),  Germaniya  - 
Akiengeselschaft (AG), Frantsiyada - Sosiete anonime va boshqalar. 
Ushbu  korxonalar  o‘z  faoliyati  natijalari  to‘g‘risida  umumiy  ma’lumotni  e’lon 
qilishlari  shart.  Ko‘pincha  bu  ma’lumotlarning  to‘g‘riligini  tasdiqlovchi  auditorlik 
kompaniyalari  ishtirokida  amalga  oshiriladi.  Ushbu  shaklning  samaradorligi  va  keng 
tarqalishi,  bu  sizga  yirik  loyihalarni  amalga  oshirish  uchun  ko‘p  miqdordagi  kichik 
sarmoyalarni jalb qilish imkonini beradi.