O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi andijon mashinasozlik instituti

Yuk tashishda

: mijoz tomonidan brilgan TTN asosida tkm, tonna,  (soatbay 

uchun  mash  soat)  umumiy  yurilgan  yo‟l,  bajarilgan  qatnovlar  soni  aniqlanadi, 

bunga asosan ish haqi hisoblanadi, kunlik hisobotlar tuziladi.  

 

Avtobuslar  bilan  y‟olovchi  tashishda

:  yo‟l  varaqasiga  ishlov  berish 

natijasida: kunlik umumiy ishlangan vaqt, umumiy yo‟l, qilingan qatnov, shundan 

grafikga  rioya  qilingan  qatnov,  keltirilgan  daromad,  tashilgan  yo‟lovchi  soni, 

yurilgan yo‟lovchi km. 

  

Engil taksida y‟olovchi tashishda

: yo‟l varaqasiga ishlov berish natijasida: 

kunlik  umumiy  ishlangan  vaqt,  umumiy  yo‟l,  to‟lovli  yo‟l,  keltirilgan  daromad, 

yo‟ldan foydalanish koeffitsenti aniqlanadi, Bu ko‟rsatkichlarni rejasiga solishtirib 

holatga  baho  beriladi.  Ko‟rsatkich  bajarilmagan  avtosaf,  birgada,  xaydovchi 

muhokama  qilinadi  va  unga  qoloqlikni  tugallash  muddati  belgilanadi.  Bu  vaziat 

davom etsa ayibdorni ishda qolish va qolmasligi aniqlanadi.    

   

Liniyadagi  xarakatdagi  tarkibni  ish  samaradorligini  oshirish  uchun  quydagi 

muolajalar amalga oshiriladi.

 

1.

Yuk tashishda: samarali yo‟nalishlar(mayatnikli, aylanma,sirtmoqli) tuziladi, yuk 

ko‟tarish  qobiliyatidan  foydalanish  koeffitsienti  oshiriladi,  bajariladigan  ishlar 

---

 

43 

barcha  sharoitni  hisobga(yo‟l  holti:  yo‟lsiz  yo‟l  va  turli  kategoriyadagi  yo‟llar) 

olgan holda meyorlahtiriladi, tariflar belgilanadi, tashish masofasi o‟lchanadi. Yuk 

tashish  obektdagi  yuklash  tushirish  mexanizmi  unumdorligiga  xarakatdagi  tarkib 

soni mos keltiriladi. 

 

 

2.  Avtobuslar  bilan  y‟olovchi  tashishda:  yo‟lovchi  oqimi,  kunlik  umumiy 

ishlangan  vaqt,  umumiy  yo‟l,  qilingan  qatnov,  shundan  grafikga  rioya  qilingan 

qatnov,  keltirilgan  daromad,  tashilgan  yo‟lovchi  soni,  yurilgan  yo‟lovchi  km.  Bir 

kilometr  uchun  keltirilgan  daromad  yuklamasi  aniqlanadi  va  bu  xarajatlar  bilan 

toppish kerak bo‟lgan hisobdagi daromad yuklamasiga solishtiriladi. Agar yonalish 

zararga ishlasa unda yo‟nalish qayta ko‟rib chiqilib takomillashtiriladi, shunigdek, 

avtobus  qatnayotgan  yo‟nalishdagi  yo‟lovchilar  oqimi  o‟rganiladi  hamda 

xaydovchilari  daromad rejasiga o‟zgartirish kiritiladi. 

 

3.

 

Engil taksida y‟olovchi tashishda:  Bir to‟lovli km, mijozda bir soat bekor 

turish,  bir  chiqib  tushishlar  uchun  kira  xaqi  hisoblab  chiqiladi  kunlik  umumiy 

ishlangan  vaqt,  umumiy  yo‟l,  to‟lovli  yo‟l,  keltirilgan  daromad,  yo‟ldan 

foydalanish  koeffitsenti  aniqlanadi.  Bu  tashishdagi  holat  o‟rganilib  ijara  uslubida 

(quruq,  qisman  resursli,  to‟liq  resursli)  ish  tashkil  qilish  maqsadga  muvofiqdir.   

Shunday  qilib liniyadagi boshqarishni tashkil  etishda asosan har  doim  y‟o‟lovchi 

haq dagan shiyor bo‟yicha ish yuritiladi. 

Avtouyushma 

tashkil  qilishdan  maqsad  turli  mulkchlikdagi  transportlarni 

bir korxonaga yig‟ib ularni ma‟lum yo‟nalishda yuk va yo‟lovchi tashishda faoliyat 

ko‟rsatishini  ta‟minlashdan  iboratdir.  Avtouyushma  yuk  va  yo‟lovchi  tashishga 

moslashgan bo‟lishi mumkin. Uning nizomi va bankda xisob raqami bolib ma‟lum 

yo‟nalishdagi  joyga  jaylashadi.  Masalan:  «Andijon  shaxar  oldi  avtobuslar 

xarakati»  mas‟uliyati  cheklangan  jamiyati  «ASHOAX»  MCHJ.  Jamiyat 

manzilgoxi: Andijon shaxri, A.Temur shox ko‟chasi 20-uy.