Microsoft Word \270\270\270darslik elektron tijorat docx

Stock  Market 
yuqorida  
yoritilgan 
FOREX 
dan  farqli  o’laroq,  biror  bir  xududga  bog’liq  ravishda 
faoliyat  ko’rsatadi.  Misol  sifatida  Amerika  aktsiyalar  bozorini  keltirishimiz 
mumkin.    Bu  erda  aktsiyalar  va  ular  bilan  bog’liq  qimmatli  qog’ozlar 
(optsionlar,  fyucherslar  va  boshqalar)  asosiy 
AQSh 
fond  birjalarida  va 
birjadan  tashqari 
NASDAQ 
tizimida  sotiladilar.  Amerika  birjalaridan 
tashqari, internetda Angliya va nemis fond bozorlarida ham ishlash mumkin. 
Ammo operatsiyalar miqyosi va miqdori bo’yicha Amerika fond birjalarining 
salmog’i ancha kattadir. 
Eng  avvalo  valyutalar  bilan  savdo  qiluvchi  va  moliyaviy  bozordagi 
operatsiyalar miqdori bo’yicha eng yiriklardan biri bo’lgan 
FOREX 
tizimini 
ko’rib  chiqamiz.  Bu  tizimda  ishlash  uchun  eng  avvalo  broker  topish  kerak 
bo’ladi.  Broker  topish  uchun  qidiruv  tizimlaridan  foydalaning  va  bunday 
tashqilotlar  orasidan  o’zingiz  uchun  eng  mos  va  malakalisini  tanlang.  Bu 
bozorda  foyda  olish  uchun  o’z  valyutangizni  boshqasiga  almashtirishingiz 
kerak  bo’ladi.  Yuqorida  aytganimizdek,  ushbu  moliyaviy  bozorda 

---

94 
 
operatsiyalar lotlarda amalga oshiriladi, ya`ni, bu erda 
100 ming, 200 ming, 300 ming yoki million dollarlik valyutalar sotib olish 
mumkin.  Ya`ni,  oldi-sotti  miqdori  doimo  100  dollarga  mingga  karrali  bo’ladi. 
Bunda  albatta  bitta  muhim  savol  tug’iladi:  qanday  qilib  bir  necha  o’n  minggina  
dollarga    ega  bo’lga  insonlar 
FOREX 
da  ishlash  imkonini  oladilar?  Quyida  buni 
tushuntirishga  xarakat  qilamiz:  Ilgari  tushuntirib  o’tganimizdek,  ushbu  bozorning 
asosiy  ishtirokchilari  banklardir va  lotlar bilan savdoni  xuddi shu banklar  amalga 
oshiradilar. Ular  boshqa  o’yinchilarni  kreditlashtiradilar,  shuning  uchun  ham  
100  000  dollarli  lotni  sotib  olish  uchun  ushbu  summaga  ega    bo’lish    shart 
bo’lmaydi. Lekin o’yinchilardagi jami pul miqdori ushbu lotni sotib olishga etarli 
bo’lishi talab qilinadi. Buni yaxshiroq tushunish uchun bir misol keltiramiz. Faraz 
qilamizki, bank bir lot sotib olish uchun sizga 99 000 dollar kredit berishga tayyor. 
Demak, sizdan faqatgina 1 000 dollar kiritish talab qilinadi. Siz lotni sotib oldingiz 
deylik  –  endi  hamma  ish  bozorga  bog’liq  bo’lib  qoladi.  Masalan,  siz  sotib  olgan 
lotning bahosi 1 % ga o’zgardi deylik. Bu o’zgarish 1 000 dollarni tashqil qiladi, 
chunki  siz  100  000  dollarlik  lot  sotib  olgansiz-da.  Demak,  agar  bozor  siz  uchun 
foydali  tomonga  o’zgarsa,  siz  1  000  dollar  yutasiz,  aks  xolda  1  000  dollar  
yutqazasiz.  Lekin  yutuq  miqdorini  hisoblaganda,  bankka  beriladigan  foizlar  va 
komission  to’lovlarni  ham  hisoblash  kerak  bo’ladi.  Chunki  bank  sizga  kreditni 
tekinga  bermaydi-da!  Bu  ishni  amalga  oshirishda  banklardan  tashqari  vositachi 
firmalardan  ham  foydalansa  bo’ladi.  Ular  o’yinchilar  va  banklar  orasidagi 
qo’shimcha  bo’g’in  bo’lib,  qo’shimcha  xizmatlarni  ham  ko’rsatishlari  mumkin. 
Masalan  ular  Internetdan  foydalanishni  ta`minlashlari,  unda  hisob-kitoblarni 
yurgizishni  tashqil  qilishlari,  maslaxatlar  va  kerakli  ma`lumotlar    bilan  
ta`minlashlari  mumkin.  Ba`zi  firmalar  esa  kichikrok  summalar  bilan  o’ynash 
imkoniyatini ham taklif qila oladilar. 
Misol  sifatida  amerikaning