Yuristlar malakasini oshirish markazi jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti

hnat qilish huquqini himoya qilish  –

voyaga yetmaganlarning m hnat

qilish huquqining muhim kafolati M hnat kod ksining 246-moddasida aks etilgan.

O‘n sakkiz yoshga to‘lmagan xodimlar bilan tuzilgan m hnat shartnomasini ish

ruvchining tashabbusi bilan b kor qilishga, m hnat shartnomasini b kor

qilishning umumiy tartibiga rioya qilishdan tashqari, mahalliy m hnat organining

roziligi bilan yo‘l qo‘yiladi.

Ta’lim va ish.

Bolaning ta’lim olishi va m hnat qilishi o‘rtasida uzviy

bog‘liqlik mavjud. Bolalar m hnatini oldini olishda ta’lim olishning ta’minlanishi

katta ahamiyat kasb etadi. Bola huquqlari to‘g‘risidagi konv nsiyaning 32-

moddasiga binoan, davlatlar ta’lim olishiga to‘sqinlik qiladigan ishlardan bolalarni

himoya qilishi k rak.

hnat qilish huquqining ta’lim olish huquqiga ziyot yetkazmay amalga

oshirilishiga oid bunday bog‘liqlik “Bola huquqlarining kafolatlari to‘g‘risida”gi

qonunning 20-moddasida ham o‘z aksini topgan. Xalqaro standartlarda ta’lim

olishning ustuvorligi b lgilangan bo‘lsa, milliy qonunchilikda ish bilan ta’limni

birga qo‘shib olib borish uchun sharoitlarni yaratib b rish majburiyati davlat

zimmasiga yuklatilgan.

hnat kod ksining 14 bobini “Ishni ta’lim bilan birga qo‘shib olib

borayotgan shaxslar uchun imtiyozlar” d b nomlanuvchi 3 paragrafi ta’lim

muassasalarida ishlab chiqarishdan ajralmagan xolda o‘qiyotganlar uchun yillik

ta’tillar b rish vaqti va umumta’lim maktablarida ishlab chiqarishdan ajralmagan

xolda o‘qiyotganlar uchun ish vaqtini qisqartirish ko‘zda tutilgan.

Ish vaqtining muddati o‘n oltidan o‘n sakkiz yoshgacha bo‘lgan xodimlarga

haftasiga o‘ttiz olti soatdan, o‘n b shdan o‘n olti yoshgacha bo‘lgan shaxslar (ta’til

davrida ishlayotgan o‘n to‘rtdan o‘n olti yoshgacha bo‘lgan o‘quvchilar) uchun esa

haftasiga yigirma to‘rt soatdan oshmaydigan qilib b lgilanadi.

---

310

O‘qishdan bo‘sh vaqtlarida ishlayotgan o‘quvchilarning o‘quv yili

davomidagi ish vaqti muddati ushbu moddaning birinchi qismida t gishli yoshdagi

shaxslar uchun nazarda tutilgan ish vaqti eng ko‘p muddatining yarmidan ortib

tishi mumkin emas.

XMTning 138 va 182-Konv nsiyalarini bajarilishini ta’minlash maqsadida

2008-yil 12-sentabrda Vazirlar Mahkamasi tomonidan 207-Qaror qabul qilinib,

Milliy harakatlar dasturi tasdiqlandi. Milliy harakatlar dasturining 12-bandida

umumta’lim maktablari, kasb-hunar koll jlari va akad mik lits ylar

o‘quvchilarining majburiy m hnatidan foydalanishga yo‘l qo‘ymaslik yuzasidan

monitoring va nazoratni amalga oshirish hamda paxta yig‘im-t rimi ishlarida

umumta’lim maktablari o‘quvchilarining majburiy m hnatidan foydalanishga yo‘l

qo‘ymaslik ko‘zda tutilgan.

“Bola huquqlari kafolatlari to‘g‘risida”gi qonunning bolaning dam olish va

bo‘sh vaqtga bo‘lgan huquqi kafolatlariga bag‘ishlangan 21-moddasini Bola

huquqlari to‘g‘risidagi konv nsiyaning bolaning dam olish va bo‘sh vaqtni

o‘tkazishga bag‘ishlangan 31-moddasi hamda ota-ona o‘z qobiliyatlari va

moliyaviy imkoniyatlari doirasida bolaning kamol topishi uchun zarur bo‘lgan

turmush sharoitini ta’minlash bo‘yicha asosiy javobgarligiga bag‘ishlangan 27-

moddasi normalarini impl

ntatsiyasi d yish mumkin.

Bolaning asosiy ijtimoiy va madaniy huquqlari himoyasiga yo‘naltirilgan

mazkur norma, bolaning normal kamol topishi uchun juda muhimdir.