Z. S. Ubaydullayeva, sh. R. Xalimova muhandislik geologiyasi va gruntlar

Birinchi  qavat  harorati
  o’zgaruvchan  qavat  bo’lib,  harorat  yil  bo’yicha 
faslga  qarab  o’zgaradi.  Mazkur  qavatning  yuqori  qismida  qavatga  ajratilib,  u 
muzlash  qavati  deb  yuritiladi.  Bu  qavatchadagi  tog’  jinslari  qish  oylarida 
muzlaydi.  Muzlash  qavatining  qalinligi  ob-havoga,  tog’  jinslarining  turiga 
bog’liq, uning qalinligi bir necha santimetrdan 2 metrgacha, ba’zida undan ortiq 
bo’lishi mumkin.  
Inshootlarni  qurishda 
muzlash  qavatining  qalinligini
  bilish  zarur. 
Chunki  qishda  poydevor  zaminini  tashkil  etuvchi  tog’  jinslari  muzlab,  hajmi 
kattalashadi, natijada yer usti shishadi va  yozda grunt  eriydi, oqibatda avtomobil 
yo’llarida  baland-pastliklar  paydo  bo’ladi.  O’zgaruvchan  1-qavatning  umumiy 
qalinligi 12-15 metr. O’zgaruvchan qavatda tog’ jinslarininig harorati yoz faslida 
yerning ichkarisiga qarab kamayib boradi, qishda esa  aksincha, chuqurlik oshgan 
sari  harorat  oshib  boradi.  Bu  qavatdan  pastda