Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

227

XI bob.

 Huquq  

ijodkorligi

Mazkur bosqichlarga alohida-alohida to‘xtalamiz. 

Birinchi bosqich – qonunchilik tashabbusi.

 Qonunni yaratish ja-

rayoni, ya’ni qonun chiqaruvchi organ doirasidagi bevosita faoliyat qonunchilik 

tashabbusi ro‘yobga chiqishidan boshlanadi.

Qonunchilik tashabbusi huquqi 

– Konstitutsiyada belgilangan vako-

latli organlar, tashkilotlar va shaxslar tomonidan muayyan qonun loyihasini 

yoki yangi qonun qabul qilish to‘g‘risida, shuningdek qonunni o‘zgartirish 

yoxud uni bekor qilish to‘g‘risidagi taklifning Oliy Majlis e’tiboriga taqdim 

etilishi va parlament tomonidan bu masalani belgilangan tartibda ko‘rib 

chiqish haqida tegishli qaror qabul qilishdir. 

Mamlakatimiz Asosiy qonunida qonun chiqarish jarayonining alohida 

bosqichi hisoblangan qonunchilik tashabbusi huquqi o‘zining yuridik ifodasini 

topgan. E’tirof etish lozimki, qonunchilik tashabbusi Oliy Majlisda emas, balki 

faqat Qonunchilik palatasida ro‘yobga chiqariladi.

Amaldagi qonunchilikka binoan qonunchilik tashabbusi huquqiga 

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti, o‘z davlat hokimiyatining oliy vakillik or-

gani  orqali Qoraqalpog‘iston Respublikasi, O‘zbekiston Respublikasi Oliy 

Majlisining Qonunchilik palatasi deputatlari, O‘zbekiston Respublikasi Vazir-

lar Mahkamasi, O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyaviy sudi, Oliy sudi, 

Bosh prokurori egadirlar va bu huquq qonunchilik tashabbusi huquqi sub-

yektlari tomonidan qonun loyihasini O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi- 

ning Qonunchilik palatasiga kiritish orqali amalga oshiriladi (Konstitutsiyaning 

83-moddasi).

Jumladan, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti o‘zining qonunchilik 

tashabbusi huquqidan foydalanib, 2006-yilning 8-noyabrida Oliy Majlisning 

Qonunchilik palatasiga «Davlat boshqaruvini yangilash va yanada demokrat-

lashtirish hamda mamlakatni modernizatsiya qilishda siyosiy partiyalarning ro-

lini kuchaytirish to‘g‘risida»gi konstitutsiyaviy qonun loyihasini kiritdi

1

. Ushbu 

qonun umumxalq muhokamasidan so‘ng qabul qilindi va 2007-yil 11-aprelda 

imzolandi. Shuningdek, 2008-yil 12-noyabrda Oliy Majlisning Qonunchilik 

palatasiga O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan «saylov to‘g‘risidagi 

qonun hujjatlari takomillashtirilishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublika-

sining ayrim qonunlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish haqida»gi qonun 

loyihasi kiritildi. U shu yilning 19-noyabrida Qonunchilik palatasi tomonidan 

qabul qilindi. 2008-yil 4-dekabrda Senat tomonidan ma’qullandi

2

.

O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasi 

to‘g‘risidagi qonunning 27-moddasi «Qonunchilik tashabbusi» deb nomlanib, 

1 

Хalq so‘zi, 2006-yil 9-noyabr.

2 

Хalq so‘zi, 2008-yil 5-dekabr.

---