Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

monarxiya

 va 

respublikaga 

bo‘linadi. «Monarxiya» yunoncha so‘zdan olingan bo‘lib («monos» – bir, 

«arhe» – hokimiyat), yakka hukmronlik, yakka hokimiyatchilik degan ma’noni 

anglatadi.

Monarxiyaning quyidagi belgilari mavjud:

– monarx davlatni shaxsiylashtiradi;

– monarx tashqi va ichki siyosatda davlat boshlig‘i hisoblanadi;

– monarx davlatni o‘zi yakka boshqaradi;

– monarx hokimiyati muqaddas va daxlsiz deb e’lon qilinadi;

– hokimiyatni o‘rnatish va qabul qilishning alohida tartibi mavjud;

– monarx o‘z boshqaruv faoliyati natijasi uchun yuridik jihatdan javobgar 

bo‘lmaydi.

Monarxiya oliy hokimiyat xalq tomonidan saylab qo‘yilgan organlarga 

emas, balki meros tariqasida egallagan podsho-hukmdorga tegishli bo‘ladi. 

Monarxiya boshqaruv shakliga asoslangan davlatlarda mamlakat boshliqlari 

imperator, xon, podsho, sulton, qirol, qirolicha, amir, shoh va boshqa shu kabi 

nomlar bilan ataladi.

Monarx davlatni tanho hokimlik asosida boshqaradi. Albatta, bu davlat-

ning barcha ishlarini uning bir o‘zi hal etar ekan, degan ma’noni bildirmaydi. 

Turli davlat organlarida xizmat qiluvchi ko‘p sonli maslahatchilar, vazirlar, amal-

dorlar davlat ishlarini boshqarishda ishtirok etadi. Ayni paytda, eng muhim dav-

lat ishlari bo‘yicha monarxning o‘zi hukm chiqarishiga to‘g‘ri keladi. U davlat 

hokimiyatining to‘laqonli suveren egasidir. Monarx hokimiyati oliy maqomga 

ega bo‘lib, u mustaqildir. U – davlatdagi oliy hokimiyat sohibidir. Monarxiya 

---