Mikroprotsessor va kompyuter texnikasi asoslari

Xotira moduli 
      Mikro-EHM  ning  muhim  xarakteristikalaridan  biri  so’z  uzO’nligi  bo’lsa,  ikkinchisi, 
mashini  so’zini  adreslashda  foydalaniladigan  so’zlar  xonalari  sonidir.    Masalan,    agar 
adreslash uchun 8 xona,  ya’ni 1 baytdan foydalanilsa, u holda mikro-EHM4 2
8
 

 256 ta turli 
mashina  so’zlarini  adreslashi  mumkin.  SHu  sababli  ko’pchilik  8  xonali  mikro-EHM  lar  2 
baytli adresga ega.  Bunda 2
16
 

 65536 ta so’zni adreslash mumkin. Mazkur holda eng kichik 
adres 0000000000000000
(2)
 

 0000
(16)
 bo’ladi. Eng katta     adres     1111111111111111
(2)
 

 
FFFF
(16)
.(1.5.1.-rasm). 
 
Ko’pincha  1  ta  mashina  so’zining  xonalari  tabiatan  turli  IS  larda  joylashadi.      Birgalikda  
mashina  so’zini  ifodalovchi  integralli mikrosxemalar xotira moduli deyiladi. 
 
1  bayt  xonali  so’zlarni  saqlash  uchun,  xotira  modullarining  variantlari  1.5.2-  rasmda 
tasvirlangan. 

---

97 
 
 
1.5.2 a) rasmda 8 ta IS dan tashkil topgan xotira moduliga misol keltirilgan. 1.5.2 b) rasmda 
2 ta IS dan tashkil topgan xotira moduliga misol keltirilgan.  1 ta IS da har bir so’zning 1 biti 
joylashgan.  1.5.2  b)  rasmda  har  birida  barcha  so’zlarning 4  ta  xonasi  saqlanadigan,  2  ta  IS 
dan  tashkil  topgan  xotira  moduli  ko’rsatilgan.  1.5.2  v)    rasmda  1  ta  IS  kristallida  so’zni 
joylashtirish  misoli  keltirilgan.    1  ta  kristallda  saqlanadigan  bitlar  soni  hamisha  2  sonning 
darajasi  orqali  ifodalanadi.    Ko’pincha  1024,  2048,    16384  qiymatlarni  uchratish 
mumkin.Qurilmalarning  funksional  tugunlarini  (uzellarini)  diag nostika  qilish, 
o‘lchash  o‘tkazishdan  ilgari  murakkab  qurilmalarning  asosiy    tugunlarini     ishchanli    
ishlashini,      yoki   ishlamayotganini  aniqlab,  ularni  test  orqali  qayd  etuvchi  qurilmaga 
chiqarib  berish;Alohida  vazifani  bajarayotgan  o‘lchovchi  o‘zgartirgich  tuguni ning 
ishlashini 
boshqarish, 
jumladan, 
uzluksiz 
raqamli 
o‘zgartirgich  
 va boshqalarning ishlashini;Berilgan programma asosida tashqi  va qo‘shimcha bloklar 
bilan 
birgalikda  o‘lchash  jarayonini  MPK1810  1Mbayt  hajmdagi  xotirani  adreslashni 
ta’minlaydi.  Xotira adresi makoni har bir 20 bitli fizikaviy adresga ega bo’lgan bir o’lchovli 
baytlar  massivini  ifodalaydi.K580  asosidagi  mikro-EHMda  xotira  ham  fizikaviy  ham 
mantiqiy  jihatdan  baytlar  ketma-keligi  tarzida  tashkil  etilgan  bo’lib,  KI8I10  dan 
foydalanganda undan farqli ravishda mikro-EHM xotirasi fizikaviy mohiyati bo’yicha so’zlar 
ketma-ketligi tarzida tashkil etiladi (5.7-rasm). 
 
 
 
5.7. - rasm 
 

---

98 
 
Ikkita  istalgan  qo’shni  baytlar  xotirada  16  bitli  so’zni  tashkil  etadi.  So’zning  qo’yi  bayti 
kichik  adresga,  yuqori  bayti  esa  katta  adresga  ega  bo’ladi.So’z  adresi  uchun  uning  kichik 
bayt adresi  olinadi.  SHunday  qilib,  20  bitli  xotira  adresini  bayt adresi  yoki  so’z  adresi  deb 
qarash mumkin. Masalan, 5.6- rasmga mos ravishda 00000 adres shartli ravishda yoziladigan 
([00000]) 

  A1  shu  adresli  baytni  ham,  ([00000]) 

  V2A1    ko’rinishda  yoziladigan  xuddi 
shunday  adresli  so’zni  ham  ifodalashi  mumkin.Komanda,  bayt  va  so’zlar  ma’lumotlarini 
ixtiyoriy  ravishda  istalgan  bayt  adresi  bo’yicha  joylashtirish  natijasida  programma 
zichlashtirilib, xotiradan kamroq joy egallanishiga erishish mumkin. Lekin so’zlarni xotirada 
(5.7-rasm)  juft  joylashtirish  maqsadga  muvofiqdir,  chunki  MP  bunday  so’zlarni  bitta  shina 
siklida uzatishi mumkin. 
K1810  MP  da  xotira  adresi  makonini  shartli  ravishda  64  Kbaytli  segmatlarga  ajratish 
mumkin.  Programma  yordamida  har  bir  segmantda  xotira  adresi  makonida  uning  birinchi 
bayti  adresni  ifoydalovchi  baza  (boshlan\ich)  adresi  belgilanadi.  Baocha  segmentlar 
xotiraning  16  baytli  chegalarida  bashlanadi.  Segmentlar  ko’shni,  bir-birini  o’z  ichiga 
olmaydigan, qisman yoki to’liq o’z ichiga olgan bo’lishi mumkin (5.8-rasm). 
 
 
5.8. – rasm 
     Xotira fizikaviy yacheykasi bitta yoki bir necha segmentlariga taalluqli bo’lishi mumkin. 
CS,  DS,  SS  va  ES  segmentli  registrlar  mos  ravishda  to’rtta  boshlan\ich  adres  (baza)ni  o’z 
ichiga  oladi:  kod  (programma  segmenti),  ma’lumotlarni  segmenti,  stek  qo’shimcha 
ma’lumotlar segmenti.