Mikroprotsessor va kompyuter texnikasi asoslari

Reversiv schyotchiklar 
     Reversiv  schyotchiklarda  boshqarish  signaliga  bog’liq  holda  sanoq  impulslari 
schyotchikdagi songa qo'shiladi yoki undan ayriladi. 
 
  

---

83 
 
Ketma-ket  ko'chirishli  asinxron  reversiv  schyotchik  sxemasi  2.48-rasm-da  keltirklgan.  Bu 
erda 
y
3
=1 va 
y
4
 = 0 bo'lganda T triggerning kirish yo'llari oldingi xonalarning invers chiqish 
yo'llariga ulanadi, ya'ni sinxroimpuls’larni jamlash rejimi amalga oshiriladi. Agar 
y
3
=0 va  
y
4
 
=  1  bo'lsa,  schyotchik  ayirish  rejimida  ishlaydi. 
y
3
 
=
y
4
  =  0  bo'lsa,  schyotchikdagi  son 
o'zgarmaydi.  Ketma-ket  ko'chirishli  sinxron  reversiv  schyotchik  sxemasi  2.49-  rasmda 
keltirilgan.  Birichchi  xonadagi 
E
1
  ,
E
2
, 
E
3
  mantaqiy  elementlar  va  boshqa  xonadagi  shunga 
o'xshash mantiqiy elementlar revers sxemasini tashkil etadi. 
 
 
y
3
=1  bo'lganda 
J
i
  va  K
i
  kirish  yo'liga  Q
i-1
  chiqish  yo'liga  ulanadi  (jamlash  rejimi), 
y
4
=  1 
bo'lganda esa bu kirish yo'llari Q
i-1
 chiqish yo'liga ulanadi (ayirish rejmi). Parallel ko'chirishli 
reversiv schyotchik ham shu taxlitda ishlaydi (2.50- rasm). 
 
 
  
2.51-rasmda  to'rt  xonali  schyotchiklarni  shartli  belgilash  ko'rsatilgan.  Bu  erda  Q  1  va  -  1 
simvollar  bilan  schyotchikning  u  mos  holda  jamlash  va  ayirish  rejimida  ishlaganida  sanoq 
signallari  beriladigan  kirish  yo'llari  belgilanadi.  Q
1
  -  Q
4
  chiqish  yo'llari  mos  xonalarning 
salmog’i bo'yicha ko'rsatiladi. 
R - nol holatiga o'tkazuvchi kirish yo'li. R va Z, chiqish yo'llaridan (2.51-rasm, v) ko'chirish 
va qarz signallari olinadi. 
O’nli schyotchik ikkili schyotchik kabi belgilanadi, faqat asosiy qismda CT2 simvoli o'rniga 
CT10  simvoli  yoziladi.Ikkilik  sanoq  sistemasida  ifodalangan  kanalli  xotiralariga  va  uning 
ustida qator mantiqiy o’zgaruvchilarni bajarishga mo’ljallangan maxsus sxema.  
  Funksional  vaziyat  bo’yicha  registr  jamg’aruvchi  va  siljituvchi  registrlarga  bo’linadi. 
Jamg’aruvchi registrlar umumiy holda quydagi amallarni bajarilishi ta’kidlanadi.  
Registr  trigerlarning  nol’  holatiga  o’tkazish  bu  uzellarning  va  qiymatlarni  axtarib,qirqib  va 
uni istalgan vaqt mobaynida saqlash.