%збекстан республикасы жо№ары

comos
  – 
kewilli  alaman,  toplım,
 
ode  –  qosıq,  jır
. 
Dramaturgiyanıń  bir  janrı.  Komediya  dramaturgiyanıń  eń  áyyemgi  hám  eń  keń 
taralǵan  janrlarınıń  biri  bolıp  tabıladı.  “...  komediya  dep  personajlardıń 
kemshilikleri,  ázzi  tárepleri,  adasıwları,  qátelikleri  ústinen  kúliwshi  dramalıq 
shıǵarmalardı ataydı. Kúlki usılardıń hámmesine qarsı gúreste tiykarǵı qural bolıp 

---

 
48 
 
 
tabıladı”
1
.  Demek,  komediyada  waqıyalar,  adam  minez-qulqı  kúlkili  etip 
súwretlenedi,  qaharmanlar  kúlkili  jaǵdaylarǵa túsip otıradı.  Konflikt komediyalıq 
usılda  sheshiledi.  Komediyada  kúlki,  házil  arqalı  adamlardaǵı,  turmıstaǵı, 
jámiyettegi kemshiliklerdi kórsetedi.  
Komediya óz aldına janr sıpatında b.e.sh. VI ásirde grek ádebiyatında payda 
bolǵan.  Antik  komediyanıń  tiykarın  salıwshı  Aristofan.  Komediya  sońınan  antik 
rim  ádebiyatında  rawajlanǵan.  Plavt,  Terenciy  h.t.b.  komik  jazıwshılar  rim  teatrı 
ushın  komediyalar  dóretken.  Orta  ásir  hám  Oyanıw  dáwirindegi  Evropa 
ádebiyatında  kóplep  komediyalar  payda  bolǵan.  ХVII  ásirdiń  ekinshi  yarımınan 
baslap  komediya  rus  dramaturgiyasında  janr  bolıp  qáliplesken.  D.I.Fonvizin, 
A.S.Griboedov,  N.V.Gogol,  A.N.Ostrovskiy  usaǵan  komediya  janrınıń  ustaları 
ósip jetisken. 
Qaraqalpaq ádebiyatında komediya janrı Sovet hákimiyatı jılları teatr óneriniń 
payda  bolıwı  menen  birge  qáliplesti.  Qaraqalpaq  dramaturgiyasında  Á.Ótepovtıń 
“Teńin  tapqan  qız”,  S.Xojaniyazovtıń  “Súymegenge  súykenbe”  komediyaları 
tamashagóylerdiń  dıqqat  orayında  boldı.  Sońǵı  dáwirlerde  D.Aytmuratovtıń 
“Yalǵanshınıń  isi”,  K.Raxmanovtıń  “Toǵız  tońqıldaq,  bir  shińkildek”,  “Laqqılar 
emlewxanada”,  “Ínjıqtıń  muhabbatı”,  S.Jumaǵulovtıń  “Kúyewińdi  berip  tur”, 
“Ekstrasens”,  Q.Mátmuratovtıń  “Ómirbek  hám  tazsha”  h.t.b.  shıǵarmaları 
komediya janrınıń jetiskenliklerinen esaplanadı. 
   Tragediya  –  grekshe