Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги андижон машинасозлик институти

Олтинчидан, 
жамият 
маънавияти, 
шахс 
ва 
миллат 
дунѐқарашига, ахлоқий баркамоллигига салбий таъсир этаѐган 
омилларни тадқиқ этиш
орқали, унинг ғоявий, мафкуравий 
жараѐнлар, таълим-тарбия, оила, 
ижтимоий муҳит билан 
алоқадорлик хусусиятларини очиб бериш лозим. 
Еттинчидан, мамлакатимизда фуқаролик жамияти асослари 
шаклланишининг 
миллий 
маънавиятдаги 
ўрнини 
аниқлаш, 
«Фуқаролик жамияти ҳозирги замон кишиси ўз эҳтиѐжларини 
қондирувчи, ўзининг индивидуал хусусиятларини ривожлантирувчи, 
ижтимоий бирдамлик қадриятларини англаб етувчи муҳит…»
1
эканлигини инобатга олиб, ҳамда фуқаролик жамияти хўжалик, 
иқтисодий, 
оилавий-қариндошлик 
этник, 
диний, 
ҳуқуқий 
муносабатлар, ахлоқни, шунингдек, шахслар ўртасидаги давлат 
белгиламайдиган сиѐсий муносабатларни ўз ичига олувчи мураккаб 
тузилма эканлигига асосланиб, фуқаролик жамияти негизларини 
ташкил этувчи маҳаллий ўзини-ўзи бошқариш органлари, нодавлат 
нотижорат ташкилотлар фаолиятларини илмий-услубий жиҳатдан 
тадқиқ 
этиш 
ва 
уларнинг 
миллий-маънавий 
ривожланиш 
тенденциясига, ижтимоий-иқтисодий маданий-маърифий ҳамда 
мафкуравий таъсир ўтказиш ҳолатларини назарий жиҳатдан 
асослаш. 
Саккизинчидан, Оила ва оилавий муносабатларни, баркамол 
авлод ахлоқий фазилатларини, шахс, миллат маънавиятининг 
шаклланиши ҳамда истиқболини белгиловчи ижтимоий асос 
эканлигини, оиланинг маънавият билан боғлиқ функционал 
вазифаларини очиб бериш, оила муҳити ва таълим жараѐнларининг 
ўзаро таъсири, миллий тарбия хусусиятлари, шахс маънавиятини, 
миллат ҳамжиҳатлиги, ундаги бағрикенгликни белгилашдаги ўрни 
каби масалаларини тадқиқ этиш, энг муҳим долзарб масалалардир. 
Ушбу мавзунинг яна бир долзарб жиҳати шундаки, миллий 
1
Кумар К. Гражданское общество. – М.: Мысл, 1994. – С. 21. 

---

7 
менталитетдаги ўзгаришлар, унинг шахс, миллат манфаатлари 
билан уйғун боғлиқ томонлари, тил, маданият, урф-одатлардаги 
тарихийлик билан замонавийликнинг ўзаро мутоносиблигини 
асослаш зарурияти билан боғлиқ.
Шу ўринда таъкидлаш жоизки, маънавият, унинг ижтимоий 
турмуш ҳамда тараққиѐтдаги ўрни ва ролининг у ѐки бу жиҳатлари 
илмий таҳлил қилинган бўлсада, аммо миллий маънавият, унинг 
шаклланиш ва такомил босқичлари етарли даражада ўрганилган 
эмас. Маънавият муаммоси, айниқса, унинг миллий хусусиятлари, 
ислоҳотлар негизидаги ўзгаришлар билан унинг алоқадорлиги 
алоҳида тадқиқот объекти сифатида қаралмаган, балки бошқа 
муаммолар таркибида таҳлил этилган.
Монографиядаги эътиборли жиҳат шундаки, унда илк маротаба 
ихлос ва ихлосмандлик тушунчаларининг маънавий қадриятлар 
билан уйғунлиги назарий ҳамда амалий жиҳатдан чуқур таҳлил 
қилинган. 
Муаллиф мустақиллик йилларида жамиятимиз ҳаѐтида рўй 
берган ўзгаришларнинг кишилар маънавиятига, ѐшларимиз 
дунѐқарашига таъсири, маънавиятни маърифий жараѐнлар ундаги 
ислоҳотлар билан муштаракликдаги, маънавият билан манфаатни, 
эҳтиѐж билан моддиятни уйғунлигини бирма-бир асослашга ҳаракат 
қилган.
Бу эса, ѐшларимиз маънавиятини аждодларимизнинг бой 
ижодий ва илмий мероси, халқимизнинг ахлоқий қадриятлари 
асосида юксалтиришда, диний ахлоқий меъѐрлар ва илмий 
асосланган диний маърифат, мустаҳкам эътиқод тарбиясини йўлга 
қўйишда муҳим илмий, оммабоп манба бўлади деб айтиш мумкин.