Agrotexnologiyalar instituti

4.Ma‟lumotlarni tayyorlash va taxlil etish usullari. 
 
Kundalik  va  ishchi  daftarlarga  yozuvlar  faqat  oddiy  qora  qalam  bilan  yozib 
boriladi.  Dala  tajribasida  olib  borilgan  hamma  ishlar,  ya‘ni:  tajriba  programmasi, 
uning  sxemasi,  ilmiy-tekshiruv  metodikasi,  tajriba  o‘tkazishga  yuldosh  boshqa 

---

DORIVOR O‟SIMLIKLARDA ILMIY IZLANISH ASOSLARI 
 
41 
 
sharoitlar,  dala  tajribasida  o‘tkazilgan  hamma  agrotexnik  ishlar,  kuzatuvlardan  hosil 
etilgan qiymatlarning tahlil etilgan yakunlari, hosil to‘g‘risidagi ma‘lumot va boshqa 
ma‘lumotlar  esa  dala  tajribasi  jurnalida  yozib  boriladi.  Jurnal  qora  rangli  siyohda 
birlamchi  yozuvlar  asosida  to‘ldirib  boriladi  va  xonalarda  saqlanadi.  Jurnalda 
ma‘lumotlar tekst holida, chizma hamda tablitsalar holida ifodalanadi. 
Dala tajribasi jurnalida eng kamida quyidagi ma‘lumotlarning bo‘lishi lozim: 
10.
 
Tajriba nomi, maqsadi va vazifalari. 
11.Tajriba sxemasi va yer uchastkasida joylanuv plani. 
12.Er uchastkasining tarixi va ta‘rifi (tuproq sharoitlari, ekinlar turi, o‘g‘itlash va 
boshqalar). 
13.Er uchastkasining agronomik, agrofizik va boshqa xususiyatlari. 
14.Ilmiy tekshiruv programmasi va metodikasi. 
15.Tajriba uchastkasida olib borilgan barcha ishlar hisobi. 
16.Hamma   analizlar   va   kuzatuvlarning    natijalarini    ifodalovchi namunalar, 
grafiklar dibral va tengliklar. 
17.Hosilni  hisob  etish  natijalari:  a)  maydonchalar  bo‘yicha;  b)  gektar  hisobiga 
o‘tkazilgani; v) standart holiga keltirilgani. 
18.Dastlabki xulosalar va takliflar. 
Dala tajribasi, umuman har qanday tajriba ishining so‘ngi bosqichi bu ilmiy ishni 
adabiy  ifodalanishi,  ya‘ni  uni  ilmiy  hisobot,  maqola,  diplom  yoki  kandidatlik  ishi 
tariqasida tafsiya etilishi hisoblanadi. 
Ilmiy  ishlarning  yakuni  hisoblangan  maqola,  hisobot,  diplom  yoki  kandidatlik 
dissertaiiyalar  quyidagi  qismlarni  (bo‘limlarni)  o‘zida  jamlangan  bo‘lmog‘i  lozim. 
Bular: 
7.
 
Ilmiy tekshiruv vazifasi va maqsadi. 
8.
 
Tekshirilayotgan savolning qisqacha tarixi (kirish). 
9.
 
Tajriba sxemasi, metodikasi va o‘tkazish sharoitlari. 
10.Tajriba ishlari natijalari (asosiy kism). 
11.Xulosalar va amaliy tavsiyalar. 
12.Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati. 
Tajribadan olingan ma‘lumotlarga qo‘yiladigan talab bu - ularning aniq ekanligi 
va ishonchlilik darajada bo‘lishligidir (uchetnost, doverennost). 
Ilmiy tadqikotlar olib borish va ularni statistik tahlil qilishda sifat ko‗rsatkichlar 
tavsifi va ularning asosiy xususiyatlarini bilish muhim ahamiyatga ega.