Agrotexnologiyalar instituti

DORIVOR O‟SIMLIKLARDA ILMIY IZLANISH ASOSLARI 
 
22 
 
farmatsevtika  muassasalarida  joriy  yilning  25  avgustiga  qadar  fitobarlar  ochilishi 
ta‘minlanishi to‘g‘risida qarori ishlab chiqildi. 
O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasida  2015  yil  16  yanvarda 
o‘tkazilgan  ―O‘rmon  xo‘jaliklari  imkoniyatlaridan  keng  foydalanish,  dorivor 
o‘simliklarni yetishtirish, tayyorlash va qayta ishlashni yanada rivojlantirish, o‘rmon 
xo‘jaliklari  moddiy  texnika  bazasini  mustahkamlash  bo‘yicha  2016  yilga 
mo‘ljallangan  chora-tadbirlar  to‘g‘risida‖gi  6-son  yig‘ilishi  qarorining  3-bandi  va 
2016 yil 24 yanvarda o‘tkazilgan ―O‘zbekiston Respublikasida mahalliy farmatsevtika 
sanoatini yanada rivojlantirish va mahalliy xom ashyo va dorivor o‘simliklar asosida 
import o‘rnini bosuvchi raqobatbardosh dori vositalarni ishlab chiqarishni tashkil etish 
chora-tadbirlari to‘g‘risi‖da qarori imzolandi. 
O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  2017-yil  7-fevraldagi-―O‘zbekiston 
Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategiyasi to‘g‘risida‖gi PF-
4947-son 
Farmonida 
2017—2021 
yillarda 
O‘zbekiston 
Respublikasini 
rivojlantirishning  beshta  ustuvor  yo‘nalishida  ko‘rsatib  o‘tilgan  tamoyillardan  kelib 
chiqqan  holda  qishloq  xo‘jaligini  modernizatsiya  qilish  va  jadal  rivojlantirish 
to‘g‘risida ilmiy-amaliy ishlar ko‘rib chiqildi. 
Vazirlar Mahkamasining 2018 yil 27-yanvardagi 63-son qarori bilan qizilmiya va 
boshqa  dorivor  o‘simliklar  plantatsiyalarini  tashkil  etuvchi,  shuningdek,  qizilmiya 
ildizini  qayta  ishlovchi  va  tayyor  mahsulot  chiqaruvchi  xo‘jalik  yurituvchi 
sub‘ektlarga imtiyozlar joriy etildi. 
Prezident  SHavkat  Mirziyoevning  2018  yil  14  fevraldagi  №  PP-3532  sonli 
«Farmatsevtika  tarmog‘ini  jadal  rivojlantirish  bo‘yicha  qo‘shimcha  chora-tadbirlar 
to‘g‘risida»gi  qarori  ijrosini  ta‘minlash  maqsadida  hamkor  mutasaddi  idoralar  bilan 
hamkorlikda  tashkillashtirilgan.  Ushbu  tadbirda  ma‘lum  qilinishicha,  hozir 
O‘zbekistonda  4  ming  turdagi  o‘simlik  o‘sayotgan  bo‘lsa,  ularning  500  tasi  dorivor 
hisoblanadi va atigi 61 tasi tibbiy maqsadlarda madaniy shaklda yetishtirilmoqda. 
Introduksiya u yoki bu darajada o‗simlikni o‗sishiga moslashgan joydan boshqa 
joyga  (moslashmagan)  o‗tkazish  bilan  bog‗liq  bo‗lgani  uchun,  shu  o‗simlik  turini 
ekologiyasi  bilan  bog‗liq  bo‗lgan  bilimni,  yangi  sharoitni  ekologik  xarakeristikasini 
bilish,  DO‗larni  madaniylashtirishda  birinchi  darajali  ishlardan  bo‗lib  qoladi.  Bu 
ayniqsa  juda  zarur  bo‗ladi,  qachonki  o‗simlik  o‗zining  tabiiy  arealidan  tashqarida 
ekilmoqchi  bo‗lsa,  yovvoyi  holda  o‗sayotgan  sharoitidan  introduksiya  qilinayotgan 
sharoiti katta farq qilsa.  
O‗simliklarni shu jumladan dorivorlarini ham introduksiyasi bilan shug‗ullanadi; 
botanika  bog‗lari,  dorivor  o‗simliklar  pitomniklari  (maxsus  o‗stiriladigan  xonalar), 
farmatsevtika instiutlari va FA qarashli ilmiy-tekshirish institutlari. 
Shu  bilan  birga  botanika  bog‗larida  introduksiya  bo‗yicha  bajarilayotgan  ishlar 
ushbu  DO‗larni  xo‗jaliklarda  ekishgacha  etib  bormaydi,  xo‗jaliklarga  joriy  qilinmay 
qolmoqda,  DO‗larni  sanoat  miqyosida  ishlab  chiqarishga  etib  bormayapti.  Buning 
ko‗plab  sabablari  bor;  introduksiya  bu  DO‗larni  fitopreparatlar  yaratishdagi 
bo‗limlardan bittasi xolos.  
Hozirgi  vaqtda  strofantin  K  introduksiya  qilingan  kendir  o‗simligini  ildiz  va 
ildizpoyasidan  olinmoqda.  Quyidagi  9  jadvalda  O‗zR  FAga  qarashli  Toshkent 

---