Agrotexnologiyalar instituti

 
TOPSHIRIQNI BAJARISH UCHUN KO‟RSATMALAR: 
 
Fenologik  kuzatuvlar
  –  Bu  o‗simliklarni  unib  chiqishidan  to‗liq 
pishgunigacha  bo‗lgan  davr  moboynida  kuzatishga  aytiladi.Uning  maqsadi-
o‗simlikda  rivojlanish  fazalarining  boshlanishi  va  kechishini  aniqlash.Fenologik 
kuzatuvlarda  odatda  delyankalar  bo‗yicha  rivojlanish  fazalarining  boshlanishi  , 

---

DORIVOR O‟SIMLIKLARDA ILMIY IZLANISH ASOSLARI 
 
182 
 
ya‘ni 5-10 % o‗simlikda kuzatilganda , to‗liq fazasi 50-75% o‗simlikda kuzatilishi 
kayd etiladi. 
 G‗alladon  ekinlarida  (bug‗doy,  arpa,  javdar,  suli)  kuyidagi  fazalarning  kayd 
etilishi  tavsiya  etiladi:  ekish  muddati,  unib  chiqishi,  uchinchi  bargning  paydo 
bo‗lishi,  tuplanish,  naychalash,  boshoqlash  yoki  ro‗qak  chiqarish,  sut,  mum  va 
to‗liq  pishish,  hosilni  yig‗ib  terib  olish  muddati.  Fenologik  kuzatuv  natijalari 
kuyidagi tartibda yozib boriladi. 
G‗alladon  ekinlarida  fenologik  kuzatuvlar  xar  bir  variantning  xisobli 
maydonidagi maxsus ajratilgan 100 donadan o‗simliklarda olib boriladi.  
Odatda  fenologik  kuzatuvlar  xar  bir  variantning  xisobli  maydonlarida  , 
ikkinchi va uchinchi egailardagi yorliq ilib ko‗yilgan o‗simliklarida olib boriladi. 
G‗alladon ekinlarida fenologik kuzatuvlar 1 mart , 1 aprel , 1 may va 1 iyun 
kunlari  amalga  oshiriladi.  1-martda  o‗simlikning  bo‗yi  va  barglar  soni.  1-aprelda 
o‗simlikning  bo‗yi,  bo‗g‗inlar  soni,  bo‗g‗in  oraligi,  1-mayda  o‗simlikning  bo‗y, 
bo‗g‗inlar  soni,  bo‗g‗in  oraligi,  boshoq  uzunligi,  1-iyunda  boshoq  uzunligi, 
boshoqdagi  boshoqchalar  soni,  boshoqdagi  don  soni  singari  sifat  ko‗rsatkichlar 
aniqlanadi. 
Fenologik  kuzatuvlarda  o‗simlikning  asosiy  poya  balantligi,  o‗simlikdagi 
bo‗g‗inlar  aniqlanadi.va  barglar  soni,  boshoq  va  ro‗vaklardagi  don  soni, 
tuplanuvchanlik  aniqlanadi.  Kuzgi  bug‗doy  bilan  olib  boriladigan  ilmiy 
tadqiqotlarda  fenologik  kuzatuvlar  bilan  bir  qatorda  hosil  strukturasini  aniqlash 
bo‗yicha 
uchyotlar, 
ya‘ni 
xisob 
ishlari 
olib 
boriladi. 
Hosil 
strukturasinianiqlashkatta  amaliy  ahamiyatga  ega  bo‗lib  ishlab  chiqarishda 
hosildorlik aprobatsiyasi deb yuritiladi.