Agrotexnologiyalar instituti

O‟TKAZILADIGAN SHAROITGA KO‟RA: 
a) Maxsus ajratilgan maydonlarda o‘tkaziladigan dala tajribalari. 
b) Ishlab chiqarish sharoitlarida o‘tkaziladigan dala tajribalari. 
QO‟YILGAN MAQSADGA KO‟RA
: 
a) Agrotexnikaviy dala tajribalari; 
b) Nav sinash dala tajribalari; 
OMILLAR SONIGA QARAB DALA TAJRIBALARI: 
a) Bir faktorli; 
b) Ko‘p faktorli bo‘ladi. 
DAVOMIYLIGIGA KO‟RA: 
a) Qisqa muddatli; 
b) Ko‘p yillik 
v) Surunkali bo‘ladi. 
 

---

DORIVOR O‟SIMLIKLARDA ILMIY IZLANISH ASOSLARI 
 
13 
 
Dala tajribasining tarkibiy qismlari:
 
Dala  tajribalarini  o‘tkazish  uslublarida  tajriba  variantlarining  soni,  tajribaning 
takroriyligi,  tajribadagi  paykal  (bo‘linma)  larning  kattaligi  va  ularning  joylashtirish 
usullari, xosilni yig‘ishtirib olish usullri va tajribaning davomiyligi kiradi. 
Dala  tajribasining  variantlari  deganda  o‘rganilayotgan  o‘simlik  uning  navi, 
o‘stirish sharoiti, o‘g‘itlash, sug‘orish va boshqalar tushuniladi. Variantlar soni tajriba 
tipikligiga to‘g‘ridan - to‘g‘ri ta‘sir etmasdan, undagi xatoliklarga ta‘sir ko‘rsatadi. 
Tajriba  o‘tkazishda  variantlar  sonining  10-12  tadan  oshib  ketishi,  tajribadan 
olinadigan ma‘lumotlarning aniqligini kamaytiriladi.  O‘rganilayotgan tajriba varianti 
bilan taqqoslanadigan variant nazorat yoki standart variant deyiladi. 
Tajriba va nazorat variantlari yigindisi tajriba shakli (sxemasi) ni tashkil etadi. 
Dala  tajribalari  kamida  3-4  yil  davom  etishi  mumkin.  Ular  ma‘lum  kattalikdagi 
va shakldagi paykallarda o‘tkaziladi. 
Paykallar  ma‘lum  maydon  yoki  uchastka  bo‘lib,  unga  o‘rganiladigan  yoki 
nazorat  variantlari  joylashtiriladi.  Dorivor  o‘simliklar  bilan  tajriba  o‘tkazishda  va 
ulardan  olinadigan  ma‘lumotlar  haqqoniy  bo‘lishi.  uchun  bir  yillik  va  ko‘p  yillik 
dorivor o‘simliklar uchun 25-50, 50-100 m, qator oralari ishlanadiganlari uchun 100-
250 m
2
 paykallarda tajriba o‘tkazish maqsadga muvofiq bo‘ladi.