Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

NOTA BENE ! 

Uzoqqa cho‘zilgan jinoyat

  deganda, qonun bilan jinoiy jazo qo‘llash 

tahdidi bilan aybdorga yuklatilgan vazifalarning uzoq vaqt mobaynida 

bajarilmasligidan iborat qilmish tushuniladi va bir jinoyatning uzoqqa 

cho‘zilgan uzluksiz tarkibini tashkil qiladi  

(JK 32-moddasi 4-qismi)

. 

 

Uzoqqa cho‘zilgan jinoyatning o‘ziga xos belgisi uning vaqtdagi 

tanaffuslar bilan sodir etiladigan davomli jinoyatlardan farqli ravishda 

muntazam davom etishidadir. Uzoqqa cho‘zilgan jinoyat tarkibini boshqa 

barcha jinoyat tarkiblari turlaridan ajratuvchi ikkinchi xususiyat –  bu 

muayyan harakatni amalga oshirish majburiyatining mavjudligidir. Ushbu 

murakkab bir martalik jinoyatning bu turi vazifalarni bajarmaslikning 

nihoyasiga yetishi paytidan tugallangan deb hisoblanadi, chunki uzoqqa 

cho‘zilgan tarkibli jinoyatlarning obyektiv tomoni qasdning yagonaligi va 

jinoiy qilmishning boshlang‘ich bosqichi va aybdorning keyingi 

harakatlari o‘rtasidagi ichki bog‘liqlik bilan qamrab olinadigan butun davr 

mobaynida amalga  oshiriladi. Muayyan vaqtda davom etuvchi yagona 

jinoyatni tashkil qiladigan vazifalarni uzoq vaqt bajarmaslik ham bitta 

umumiy qasdga yo‘naltirilgan bo‘ladi. Qancha vaqt mobaynida amalga 

oshirilishidan qat’i nazar, bitta jinoyat sifatida, takroran sodir etilgan 

harakat yoki harakatsizlik aktlarini esa uzoqqa cho‘zilgan jinoyatni sodir 

etish bo‘yicha bitta qilmishning qatori sifatida ko‘rilishi kerak. Uzoqqa 

cho‘zilgan jinoyatlarga qurol, o‘q-dorilar, portlovchi moddalar yoki 

portlatish qurilmalariga qonunga xilof ravishda egalik qilish (JK 248-

moddasi), o‘zining biron-bir a’zosini mayib qilish yo‘li bilan yoki boshqa 

usulda harbiy xizmatdan bo‘yin tovlash (JK 290-moddasi), zo‘rlik ishlatib 

g‘ayriqonuniy ravishda ozodlikdan mahrum qilish (JK 138-moddasi) va 

boshqalar misol bo‘ladi. 

1

 

Қаранг: Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 1999 йил 24 сентябрдаги «Порахўрлик ишлари 

бўйича суд амалиёти тўғрисида»ги 19-сонли қарори, 8-банд, 1 ва 2-хатбошилари // Тўплам, 1-жилд. – 238-б. 

351 

 

                                                           

---

Muayyan harakatni bajarish va ish orqali jinoiy xulqni tuzatish 

majburiyati turli xil normativ-huquqiy aktlardan kelib chiqishi mumkin. 

Masalan, JK 122-moddasi  –  voyaga yetmagan yoki mehnatga layoqatsiz 

shaxslarni moddiy ta’minlashdan bo‘yin tovlash, JK 123-moddasi  –  ota-

onani moddiy ta’minlashdan bo‘yin tovlash O‘zbekiston Respublikasi 

Konstitutsiyasining 64-, 66-moddalari qoidalaridan to‘g‘ridan-to‘g‘ri kelib 

chiqadi

1

.