Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

emotsional (hissiy) holati

 

o‘zida jabrlanuvchining ig‘vo,  g‘alamislik (huquqqa xilof yoki axloqsiz) 

xatti-harakatlari yoki uzoq vaqt ruhiy azob berishi holatlarini keltirib 

chiqargan chuqur kuchli ruhiy kechinmalarni namoyon etadi. 

 

Ko‘pincha ba’zi bir jinoyatlar tarkiblari subyekt  tomonining tarkibiy 

qismi sifatida affekt – kuchli ruhiy hayajonlanish holati namoyon bo‘ladi.  

NOTA BENE ! 

Jinoyat huquqida affekt

  –  bu qisqa muddatli, to‘satdan paydo 

bo‘luvchi, jabrlanuvchining huquqqa xilof, axloqsiz xatti-harakatlari 

natijasida kelib chiquvchi kuchli ruhiy hayajonlanishdir. 

 

Affekt fiziologik (jismoniy) va patologik (g‘ayritabiiy holat) bo‘lishi 

mumkin.  

Kuchli ruhiy hayajonlanish holatida yuzaga kelgan 

fiziologik affekt 

o‘zida shaxs ongida ustunlik qiluvchi, o‘z xatti-harakatlari ustidan uning 

nazorat qilishini susaytiruvchi, intellektual faoliyatni ma’lum darajada 

tormozlantiruvchi, ongning torayishini ifodalovchi intensiv (birdan keskin 

kuchlangan) hissiyotni namoyon etadi. Biroq bu bilan ongning chuqur 

xiralashishi kelib chiqmaydi, o‘zini tuta bilish saqlanib qoladi va shuning 

uchun fiziologik affekt javobgarlikni istisno qilmaydi

1

. 

Patologik 

1

 

Курс уголовного права. Общая часть. Том 1: Учение о преступлении. Учебник для вузов. Под ред. д.ю.н., 

проф. Н.Ф. Кузнецовой и к.ю.н., доц. И.М. Тяжковой. – С. 349. 

220 

 

                                                           

---

affektda

 shaxs jinoyat subyekti bo‘la olmaydi, chunki o‘zi sodir etayotgan 

qilmishining xususiyatini anglamaydi va ularni boshqara olmaydi, ya’ni 

o‘z qilmishiga javob bera olmaydigan bo‘lib qoladi. 

Qonunchilik tomonidan kuchli ruhiy hayajonlanish holati (fiziologik 

affekt) jazo choralarini kamaytirish uchun asos sifatida ko‘rib chiqiladi. 

Shu munosabat bilan kuchli ruhiy hayajonlanish holatida qasddan odam 

o‘ldirish (JK 98-moddasi), onaning o‘z chaqalog‘ini qasddan o‘ldirishi (JK 

99-moddasi), kuchli ruhiy hayajonlanish holatida qasddan badanga og‘ir 

yoki  o‘rtacha og‘ir shikast yetkazish  (JK 106-moddasi) kabi bunday 

jinoyatlar tarkibi yengil holatlar qatoriga kiradi.