Informatsion texnologiyalar

Avtomatlashtirilgan axborot tizimining hayotiy sikli 
 
Avtomatlashtirilgan  axborot  tizimini  yaratish,  rivojlantirish  mohiyati 
vaqtga  nisbatan  «hayotiy  sikl»  kabi  iqtisodiy  kategoriyani  aks  ettiradi.  Ya’ni, 
uning  yaratilishi  to  undan  foydalanishni  to‘xtatishgacha  bo‘lgan  oraliqdagi 
hayot  siklini  anglatadi.  AAT  ning  hayot  siklida  quyidagi  bosqichlar  ajralib 
turadi: 
Loyiha  oldi  bosqichi  (rejalashtirish  va  talablar  tahliliy-tizimli  tahlil). 
Mavjud boshqaruv tizimini, birinchi galda axborot tizimini tadqiq va tahlil etish, 
yaratiladigan AAT ga nisbatan qo‘yiladigan talablarni belgilash, texnik-iqtisodiy 
asos (TIA) va texnik vazifalarni AAT ishlab chiqishda rasmiylashtirish. 
Texnik  loyihalashtirish  (mantiqiy  loyihalashtirish).  Ta’riflangan  talablarga 

---

 
40 
muvofiq  avtomatlashtiriladigan  funksiyalar  tarkibini  (funksional  arxitektura)  va 
ta’minlovchi kenja tizim tarkibini (tizimli arxitektura) ishlab chiqish, AAT ning 
texnik loyihasini rasmiylashtirish. 
Qo‘llanma  loyihalashtirish  (jismoniy  loyihalashtirish).  Dasturlarni  ishlab 
chiqish  va  tizim,  ma’lumotlarni  qayta  ishlashning  texnologik  jarayonini  ishlab 
chiqish, xodimlar uchun qo‘llanma yo‘riqnomalarni yaratish, qo‘llanma loyihani 
rasmiylashtirish. 
Tadbiq  etish  (testlash,  tajriba  Ekspluatatsiyasi).  AAT  kenja  tizimlarini 
kompleks  tuzatish,  xodimni  o‘qitish,  AAT  ni  bosqichma-bosqich  joriy  etish, 
Ekspluatatsiyaga topshirish. 
Ekspluatatsiya  (kuzatib  qo‘yish,  modernizatsiyalashtirish).  Kundalik 
Ekspluatatsiya,  dasturiy  va  texnik  vositalar,  shuningdek  butun  loyihani  kuzatib 
borish,  AAT  ning  ishi  to‘g‘risida  statistik  ma’lumotlar  yig‘ish,  xato  va 
kamchiliklarni  to‘g‘rilash,  AATni  modernizatsiyalashga  nisbatan  talablarni 
rasmiylashtirish va uni bajarish. 
Axborot  tizimining  hayotiy  sikli  interaktiv  mazmun  kasb  etadi:  hayotiy 
siklning amalga  oshirilgan bosqichlari vaqti-vaqti  bilan yangi talablar  va tashqi 
muhitgacha  o‘zgarishlarga  muvofiq  qaytarilib  turiladi.  Hayot  siklining  har  bir 
bosqichi va pallasida navbatdagi qarorlar uchun asos sanaluvchi texnik qarorlar 
va hujjatlar to‘plami shakllanadi.