Informatsion texnologiyalar

axborot  munosabatlari  subyektlari  manfaatlariga 
qaratilgan tahdid
 deb ataladi. 
 
Тahdidni amalga oshirishga qaratilgan harakat  
hujum
 deb ataladi. Hujum 
uyushtiruvchi  esa 
buzg‘unchi
  deb  ataladi.  Potensial  buzg‘unchilar 
tahdid 
manbai
 deb ataladi. 
Axborot  tizimlaridagi  zaifliklarning  mavjudligi  turli  xil  tahdidlarni 
keltirib  chiqaradi.  (Masalan,  muhim  bo‘lgan  qurilmalardan  begona,  vakolati 
bo‘lmagan shaxslarning foydalanishi yoki dasturiy ta’minotdagi xatoliklar)  
Zaifliklar  ma’lum  bo‘lgan  vaqtdan  to  ularni  bartaraf  etilgunga  qadar  
bo‘lgan vaqt oralig‘i 
xavfli darcha
 deyiladi. Хavfli darcha mavjud ekan axborot 
tizimiga bo‘lgan tahdid muvaffaqiyatli amalga oshirilishi turgan gap. 
Agar  gap    dasturiy  ta’minot  haqida  borsa,  u  holda  xavfli  darcha 
xatoliklardan  foydalanish  vositalari  yordamida  ochilib,  kamchiliklar  va 
xatoliklar bartaraf etilganidan so‘nggina yopiladi.  
Korxona miqyosida bo‘ladigan tahdidlar qaysi mezonlarga ko‘ra  turlarga 
va sinflarga ajralishini ko‘rib chiqaylik. 
Тahdid
larni quyidagi mezonlar asosida sinflarga ajratish mumkin : 

 
Axborot  xavfsizligining  asosiy  tashkil  etuvchilariga  nisbatan  bo‘ladigan 
tahdidlar  (axborotga  murojaat  qilish  imkoniyatiga  qarshi,    axborotning 
yaxlitligini    buzishga  qaratilgan,  axborotning  maxfiyligini  oshkor  qilishga 
qaratilgan tahdidlar); 

 
Axborot  tizimining  tashkil  etuvchilariga  nisbatan  bo‘ladigan  tahdidlar 
(berilgan  ma’lumotlar,  dasturlar,  apparat  qurilmalari  va  tizimni  qullab-
quvvatlovchi infrastruktura); 

 
Тahdidni  amalga  oshirish  usuli  bo‘yicha  (tabiiy,  texnogen,  tasodifiy, 
g‘arazli maqsadda); 

---

 
113

 
Тahdid  manbaining  axborot  tizimiga  nisbatan  joylashgan  o‘rni  bo‘yicha 
(ichki yoki tashqi). 
Axborot  xavfsizligiga  nisbatan  bo‘ladigan  tahdidlarni  asosiy  mezon 
sifatida belgilab, ular haqida alohida to‘xtalib o‘tamiz.