A yrim id is h la rn in g tash q i to m o n la rig a h ay v o n la rn in g k o ‘p ro q . to g ‘
echkisining su ra tla rin i tushirish rasm b o 'la borgan. Bu esa d eh q o n ch ilik
m adaniyati b ilan sh u g ‘ullanuvchi qabilalar o ‘rtasida totem istik qarashlarning
kurtaklari p ay d o b o ‘Iganligini ko‘rsatadi.
N eolit davri (e ram izd an aw algj V I-IV m ing yilliklar o ra lig l) insoniyatning
tayyor m a h su lo tla rd a n foydalanisht, m ahsulotlarni ishlab chiqarishga o ‘tlshi
bilan xarakterlanadi. Bu davrga kelib chorvachilik va dehqonchilik paydo bo'ladi,
tosh qurollar y an ad a takomiilashtirilib, kulolchilik va qurilish ishlari rivojlanadi,
to ‘qim achilik va hayvon terilaridan buyum lar ishlab chiqarish vujudga keladi.
H ayot k ec h irish m anbalarining k o ‘payishi, kishilam ing yashash u chun
yangidan yangi h u dudlarga ko‘chib o ‘tishi kengayadi. Bu esa qabilalar o ‘rtasida
hosildor yerlar v a ov qilinadigan m askanlam i egallash uchun kurashlarni
vujudga keltiradi. M azkur o'zgarishlar kishilam ing tabiat bilan o ‘sha davr
m a d a n iy a tin in g riv o jla n ish id a o ‘z ifo d a sin i to p g a n . y a ’ni k is h ila m in g
dunyoqarashi, ishlab chiqarish m unosabatlarini, hayot shart-sharoitlarida tub
o ‘zgarishlaming vujudga kelishiga olib kelgan. M ehnat taqsimotining osha borishi,
qabilaviy m u n o s a b a tla rn in g kuchayishi va m u stah k am lan ish i, m atriarx at
davridan p atria rx a t davriga o ‘tish kishilar o ‘rtasidagi m unosabatlam i yanada
m urakkablashtirgan. M agik qarashlar kuchaygan. Dehqonchilikka oid afsonalar
rivojlangan.
Shunga q a ra m a sd a n , neolit davri sa n 'atid a kishilam ing m ehnat faoliyatini
aks ettirish asosiy m avzuligicha qolgan.
L oydan tu rli xil k ich ik h a y k a lc h a lar y asash, o 'ta sod d a b ad iiy h u -
n a rm a n d c h ilik v a n aq q o sh lik n in g riv o jlan ish i am a liy -d ek o rativ (b ezak )
sa n ’atining p ay d o b o ‘lishi neolit davri m adaniyatining xarakterli xususiyati
hisoblanadi. 0 ‘sha davr badiiy hunarm andchiligida kishilar m ehnat jarayonlarida
estetik to m o n la m i his qila boshlaganligi ko‘zga tashlanadi. U larning obyektiv
dunyo q o n u n iy atlarin i qanchalik darajada angiab borganligi ham turm ushda
ishlatilgan k o ‘plab b u y u m lar va am aliy bezak sa n ’atida o ‘z ifodasini topgan.
P redm etlarda a k s etgan naqshlar, o ‘z xarakteriga k o ‘ra, turli xil: parallel
chiziqlar, q o ‘sh spiral, egri chiziqlar, d o ira v a boshqa shakllarda b o ‘lgan.
Do'stlaringiz bilan baham: