Tadqiqotlari

7.7-rasm. Marketing mikromuhiti tarkibi 
 
Mijozlar  va  xaridorlarni  o‘rganish  odatda  ularni  «mijozli  bozor»  turkumiga 
bo‘lib o‘rganish keng tarqalgan. 
FIRMA VA UNING BO’LINMALARI 
TA'MINOTChILAR 
MIJOZLAR 
 
MARKЕTING VOSITAChILARI 
RAQOBATChILAR 
JAMOATChILIK 
 
MARKЕTING 
MIKROMUHITI 
 

---

 
161 
 
Bozorda  iste’molchi  sifatida  yakuniy  iste’molchilar  –  yakka  holdagi  shaxslar, 
oilalar, uy xo‘jaliklari va ist’molchi-tashkilotlar – ishlab chiqarish korxonalari, ulgurji 
va chakana savdo, davlat va boshqa notijorat muassasalari namoyon bo‘ladi. 
Ta’minotchilar bu korxonani  ishlab chiqarish dasturini amalga oshirish  uchun 
zarur bo‘lgan moddiy resurslar va xizmatlar bilan ta’minlab turuvchi firma va alohida 
shaxslardir. 
Marketing  muhiti  ta’minotchilarga  nisbatan  uzoq  va  qisqa  muddatli,  yakka 
holdagi  va  ommaviy  bo‘lishi  mumkin.  Ta’minotchilarni  tanlab  olish  murakkab  va 
juda mas’uliyatli vazifa, chunki ishlab chiqarishning ritmikligi, firmaning rentabelligi 
va nufuzi ko‘p jihatdan aynan shunga bog‘liq bo‘ladi. 
Ta’minotchilarga qo‘yiluvchi asosiy talablar quyidagilardan iborat: 
➢
 
ta’minot jadvaliga aniq rioya qilish; 
➢
 
sifat standartlariga rioya qilish; 
➢
 
talablarning o‘zgarishiga tezkorlik bilan javob qaytarish; 
➢
 
texnik hujjatlarning detalli bayon qilinishi; 
➢
 
narx siyosatining barqarorligi va moslashuvchanligi; 
➢
 
ochiqlik (hududiy va kommunikatsion). 
Ta’minotchilarga nisbatan marketing talablari umumiqtisodiy vaziyat va bozor 
kon’yunkturasiga qarab o‘zgarib turishi mumkin. 
Vositachilar bu tanlab olingan bozorda korxonaning tijorat  faoliyatini qo‘llab-
quvvatlovchi  firma  va  alohida  shaxslardir.  Marketing  vositachilari  strukturasi  savdo 
vositachilari,  transport  kompaniyalari,  moliya-kredit  muassasalari,  reklama  va 
konsalting firmalaridan tarkib topgan. 
Yuqorida  aytib  o‘tilganidek,  mikromuhit  tahlili  marketing  kon’yunktura 
jarayonlari  bilan  bog‘liq  bo‘ladi.  Undan  farqli  ravishda  strategik  tahlilning  faoliyat 
sohasi butun bozorga va mos raivshda har bir firmaga ta’sir ko‘rsatuvchi global kuch 
va omillar yig‘indisini tashkil etadigan marketing makromuhiti hisoblanadi. Shunday 
qilib,  makromuhit  bevosita  muayyan  firma  faoliyatiga  ham,  butun  bozordagi 
vaziyatga ham ta’sir ko‘rsatadi. 

---

 
162