28 mavzu: buxgalteriya hisobini konsepsiyasi va tamoyillari

Muammoli vaziyat: 
 
Misol.
    Kassa kirim orderini olib ko’radigan bo’lsak, bu xujjatda  pul  berish uchun 
farmoyish  bor,  ikkinchidan,  kassadan  pul  berilganligi  haqida  tegishli  shaxslarning  imzolari 
bor  bo’lib,  ular  ushbu    operatsiyani  bajarganligini  isbotlaydi  va  uchinchidan,  buxgalteriya  
yo’li    bilan  rasmiylashtirish  uchun  maxsus  ko’rsatgichlarga  ega.  Xujjatlar  xo’jalik 
operatsiyalarini aks ettirish  tartibiga  qarab  boshlang’ich  va yig’ma xujjatlar guruhlariga 
bo’linadi. 
 
Boshlang’ich  xujjatlar  xo’jalik  operatsiyalari  amalga    oshirilayotgan  paytda  tuzilib, 
ular ushbu operatsiyaning  bajarilganligi to’g’risida dastlabki dalil hisoblanadi. Boshlang’ich  
xujjatlarga kassa kirim orderi , kassa chiqim orderi, schyot faktura, nakladnoy kabi xujatlar 
misol bo’la oladi. 
        Misol.
  Kassa kirim orderini olib qaraydigan bo’lsak, bu xujjat korxona kassasiga kirim 
qilingan pul miqdorini aks etaradi, yaoni sodir bo’lgan xo’jalik operatsiyasini birinchi dalili 
bo’lib ham hisob lanadi. 
        Yig’ma  xujjatlar  esa  boshlang’ich    xujjatlar    asosida    tuzilib,  xo’jalikda  sodir  bo’lgan 
operatsiyalarni ikkinchi bor qayd  qiladilar. 
Mazkur  xujjatlar  boshlang’ich  xujjatlardagi  maolumotlarni  umumlash  tiradi.  Yig’ma 
xujjatlarga    moddiy    javobgar    shaxslarning    hisobotlari,  jamg’aruvchi  vedomostlar  va 
boshqalar misol bo’ladi.