O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi Z. M. Bobur nomidagi Andijon Davlat universiteti z z o

 
Endoplazmatik to’r. 
Hujayraning bu organoidi 1945-1946 yillarda ochildi. K.Porter, A.Klod va 
Fulmanlar fibroblastlarni sitoplazmasida to’rsimon strukturani ko’rib qoldilar va ularni 
elektron mikroskop yordamida batafsil tekshirishdilar. Bu strukturalar sitoplazmaning 
ichki qismlarida – endoplazmada joylashganligi uchun endoplazmatik to’r yoki 
endoplazmatik retikului deb nomlandi.
Тurli hujayralardan tayyorlangan ultra yupqa kesmalarni elektron mikroskopik 
tekshirishlarni ko’rsatishicha endoplazmatik tur membrana bilan chegaralangan 
murakkab kanallar sistemasidan, vakuollardan va sisternlardan iborat ekan. 
Endoplazmatik turning membranasi ham uch kavatli tuzilishga ega. 
Endoplazmatik turni kay darajada taraqqiy etganligi hujayralarning kay darajada 
differensiallanganiga bog’lik. Bo’linayotgan hujayralarda u kam taraqqiy etgan, yetilgan 
hujayralarda esa yaxshi taraqqiy etgan bo’ladi. 
Endoplazmatik tur membranalarini nozik kuzatishlarni ko’rsatishicha, bu 
membranalarning sirtida yumalok, qattiq granulalar joylashgan ekan, ular ribosomalar 
deb ataladi.

---