Mexanizatsiyalash m u h a n d isl a r iin st it u t I

siglshmaydigan  mulohazalar  deyiladi. 
Siglshmaydigan  mulohaza­
lar qarama-qarshilik (kontrar) va zidlik (kontradiktorlik) munosa- 
batida boladi. 
Siglshmaydigan  mulohazalar 
bir vaqtda  chin  bola 
olmaydi.  Siglshadigan  mulohazalar  aynan  bir  fikrni  toliq  yoki 
qisman  ifodalaydi.  Siglshadigan  mulohazalar  o‘zaro  ekvivalent- 
lik,  mantiqiy  bo‘ysunish va  qisman  mos  kelish  (subkontrar)  mu- 
nosabatida boladi.  Bu  munosabatlarni  quyidagi misollarda  tahlil 
qilamiz:
Masalan,  1-misol. A,.  «Hamma o‘simliklar shifobaxshdir».
Bu  umumiy tasdiq  mulohaza bolib,  uni  umumiy inkor, juziy 
tasdiq va juziy inkor mulohaza ko‘rinishlarida quyidagicha ifoda- 
laymiz:
Et.  Hech bir o‘simlik shifobaxsh emas.
Ir   Ba’zi o‘simliklar shifobaxshdir.
Or   Ba’zi o‘simliklar shifobaxsh emas.
Tajribamiz  va  bilimimizga  asoslanib,  yuqoridagi  mulohaza- 
lardan faqat I va О mulohazalarni chin deb baholashimiz mum­
kin.
Mantiq  ilmida  mulohazalarning  chinligini  aniqlash  uchun 
ular o‘rtasidagi munosabatlarga  asoslaniladi: