Microsoft Word 01 Kishlok xujalik ishlab chikarish iktisodiyoti

16.4.Qoramolchilikning xalq xo’jaligidagi axamiyati 

 

 Qoramolchilikni rivojlantirish to’yimli ozuqalarga nisbatan anchagina arzon o’simlik ozuqa 

(ko’k o’t, dag’al, shirali va boshqalar) resurslaridan foydalanib sut va go’sht mahsulotlarini ishlab 

chiqarishga imkoniyat yaratadi. 

Bu  tarmoqning  samaradorligi,  dastavval  sigirlarning  boshqa  ona  hayvonlarga  nisbatan  bir 

necha barobar ko’p sut berishi bilan ta’minlanadi. O’zbekistonda hozir rivojlantirilayotgan qora-ola, 

qizil chul, shvis, kabi asosan zotdor sigirlardan bir yilda 3500-5000 kg sut va ogirligi 30 kg bir bosh 

buzoq  olish  potensial  imkoniyati  mavjud.  Laktasiya  davrida  har  bir  sigirdan  sog’ib  olingan  yalpi 

sutning 5-6 foizi buzog’iga sarflansa, qolgan qismi 12-15 kishini ilmiy asoslangan me’yorda sut va 

qayta  ishlangan  sut  mahsulot(yog’,  pishloq,  qaymoq,  qatiq  va  boshqa)lari  bilan  ta’minlashga 

imkoniyat yaratadi. Olingan buzoqlarni intensiv ozuqlantirilsa uning tirik vazni bir yilda 180-200 kg 

ga yetadi va 5-6 kishini ilmiy asoslangan me’yorda mol go’shti va undan qayta ishlangan mahsulot 

(kolbasa va boshqa)lar bilan ta’minlashga imkoniyat yaratadi. 

Oxirgi yillarda O’zbekistonning sut balansi aktivida  sigir suti 90% dan ortik, go’sht balansida 

esa -70% dan ortikrog’i mol go’shtidir. Bu mahsulotlarni barcha yoshdagi odamlar iste’mol qiladi, 

ularni jismoniy baquvvat qiladi va umrini uzaytiradi.  

Tajribalar shuni ko’rsatadiki, 1kg sut oqsiliga qoramol go’shti oqsiliga nisbatan 5-6 marta kam 

kam  ozuqa  birligi  sarflanadi.  Qoramol  podasida  sigirlar  hissasining  ko’payishi  tarmoqning 

samaradorligini bevosita oshiradi. 

Qoramol terisidan sifatli charm tayyorlanadi, oyoq va boshqa kiyimlar ishlab chiqariladi.  

Qoramollar qoldig’i go’ngdan foydalanish tuproqning unumdorligini, binobarin, o’simliklar 

hosildorligini oshiradi.  

Demak,  qoramolchilikni  intensiv  rivojlantirish  mavjud  mehnat,  yer,  suv  va  boshqa 

resurslardan  samarali  foydalanishga  imkoniyatlar  yaratadi  va  hokazo.  Ulardan  to’laroq  va 

samaraliroq foydalanish asosiy vazifadir.  

 

---

 

 

327