O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti


Shuningdek,  mehnat  taqsimoti  Smitning  bozorning  kengayishi



Download 4,73 Mb.
Pdf ko'rish
bet87/271
Sana02.01.2022
Hajmi4,73 Mb.
#306804
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   271
Bog'liq
iqtisodiy talimotlar tarixi

Shuningdek,  mehnat  taqsimoti  Smitning  bozorning  kengayishi 
hamda  kapitalning  jamg„arilishi  haqidagi  fikriga  ham  bog„liq.
  Bozor 
qanchalik katta bo‗lsa, tovar shuncha ko‗p miqdorda sotiladi va mehnat 
taqsimotiga  imkoniyat  shunchalik  oshadi.  Cheklangan  bozor  o‗z 
navbatida  cheklangan  mehnatni  talab  qiladi.  Mehnat  taqsimoti  kapital 
jamg‗armasi  orqali  cheklab  qo‗yilgan,  chunki  ishlab  chiqarish  jarayoni 
                                                             
21
 History of economic thought. Harry Landreth, David C. Colander 625-b. 


112 
 
juda vaqtni oladigan jarayon bo‗lib, ishning boshidan to mahsulot tayyor 
bo‗lib sotilgunga qadar orada ancha vaqt bor.  
 
Mehnat  taqsimotining  ortishi  bilan  ishchilarning  o‗zlari  uchun 
ishlab  chiqarishlariga  hojat  qolmaydi  va  iste‘mol  tovarlari  zaxirasi 
paydo  bo‗ladi.  Kapitalistning  asosiy  vazifasi  ishlab  chiqarish 
boshlanganidan  to  mahsulot  sotilgunga  qadar  ketadigan  vaqtni 
qisqartirishdir.  Shuning  uchun  Smit  quyidagi  xulosaga  keldi: 
―Resurslarning  jamlanish  jarayoni  mehnat  taqsimotidan  oldin  bo‗lishi 
talab etiladi va shu sababdan zaxiralar qancha ko‗p jamg‗arilsa, mehnat 
shuncha samarali taqsimlanadi‖
22

A.Smit asari nazariy qismining asosiy g‗oyalarini ko‗rib chiqamiz. 
A.Smitning ijtimoiy-iqtisodiy nazariyalari:  
a) boylikni ko„paytirish omillari: mehnat taqsimoti, pul, kapital. 
A.Smit  o‗z  kitobida  jamiyatning  iqtisodiy  rivojlanishini  va  uning 
farovonligini  oshirishni  markaziy  o‗ringa  qo‗yadi.  Asarning  boshida 
A.Smit  boylikni  chinakam  yaratuvchi  bu  –  ―har  bir  xalqning  yillik 
mehnati‖  deb  ko‗rsatib  o‗tadi.  Demak,  boylikning  manbayi  –  mehnat. 
A.Smit  bu  fikrni  rivojlantirib,  mehnat  taqsimoti  boylikni  yaratishda 
asosiy  omil  hisoblanadi,  degan  xulosaga  keladi.  Chunki  mehnat 
taqsimoti  asosida  uning  unumdorligi  oshadi.  Muallif  bu  tezisni 
to‗g‗nog‗ich  ishlab  chiqarish  ustaxonasi  misolida  asoslab  beradi. 
Ustaxonada o‗n kishi ishlaydi. Ular o‗rtasida mehnat taqsimlangan: biri 
simni  tortadi,  ikkinchisi  uni  to‗g‗rilaydi,  uchinchisi  kesadi,  to‗rtinchisi 
uchini  o‗tkirlaydi  va  h.k.  Bir  kunda  bu  o‗n  kishi  48000 

Download 4,73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   271




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish