DONOLIK YA NODONLIK
A dashgan aq ld an ozar.
A d a sh m a g an til,
T oyrilm agan tuyo q y o ‘q.
A yolning husni p ard o zd a em as, aqlida.
A ybini yashirm oq n o d o n la r ishi.
A ynlining bolasi qarg'aning tilini bilar.
Ayron osh bo'lm as,
N o d o n — bosh.
Aytguvchi nodon bo'lsa,
Tinglovchi dono kerak.
Amalga qaram a, aqlga qara.
Anqov o'yin buzar,
T entak — uyin.
A chchig'ing oldin yursa,
Aqling keynidan oshib kelsin.
A chchig'ing chiqsa ham . aqling qochm asin.
Aql aynim as, oltin chirim as.
Aql aqldan q u w a t olar.
Aql bilan odob egizak.
Aql bozorda sotilmas.
Aql — boshda,
G ‘ayrat — yoshda,
Asl — toshda.
Aql boshdan chiqadi,
Asl — toshdan.
Aql bosh lay di,
Oyoq tashlaydi.
Aql boshlovchi,
Tana ishlovchi.
Aql b o ‘y bilan o ‘lchanm as.
Aql b o ‘yda em as, o ‘yda.
Aql yoshdan,
O dob — boshdan.
Aql ozm aydi,
Teri to ‘zmaydi.
Aql toshi — inson boshi.
A ql-farosat — nisbi karom at.
Aql o'lchovi — so kz,
So‘z o ic h o v i — naql.
Aql o ‘rgatguncha, naql o'rgat,
Aql — H asan, odob — H usan.
Aqlga yondosh,
Jahldan qoch.
Aqldan ortiq boylik yo‘q.
A qldor b o is a yigitning xotini,
Yaxshilikka chiqarar yigitning otini.
Aqli kalta pand yeydi,
Aqli teran — qand.
Aqli kaltaning tili uzun.
Aqli kam ning azobi k o kp.
Aqli kirm agan qaridan,
Ziyrak tu g ilg an bola yaxshi.
Aqling borida er tani,
K uching borida yer tani.
Aqling b o is a , oqilga ergash,
Aqling b o im a s a — naqlga.
Aqling k o ‘r b o is a , k o 'zd an ne foyda.
Aqling pesh — ishing besh,
Aqling kech — ishing hech.
Aqllingga aql q o ‘sh,
Jahlingga — sabr.
Aqllashsang, aql topasan.
Aqlli aqlliga y o id o sh ,
Y om on yom onga q o id o sh .
Aqlli baxt topar,
Baxt bilan taxt topar.
Aqlli bolaga mol na kerak.
Aqlli boshda soch turm as.
Aqlli desang ahm oqni,
Boshga urar to ‘qm oqni.
Aqlli d o ‘st — rohat,
Aqlsiz d o ‘st — ofat.
Aqlli ish sevar,
Aqlsiz — so‘z.
Aqlli ish — qanotli qush.
Aqlli ishiga ishonar,
Aqlsiz — tushiga.
Aqlli kengash qilar,
A hm oq — urush.
Aqlli naqllab so‘zlar,
Aqlsiz laqillab so'zlar.
Aqlli otini m aqtar,
Ahm oq — xotinini.
Aqlli pakana ahm oq darozdan yaxshi.
Aqlli uzoqni ko‘zlar,
A hm oq — yaqin ni.
Aqlli o ‘zini ayblar,
Aqlsiz — d o ‘stini.
Aqlli o'ylanguncha, tentak suvdan оЧаг.
Aqlli qariya — oqib turgan daryo.
Aqlli qizni y ig latish ham qiyin,
Kuldirish ham.
Aqlliga aytdim , angladi-bildi,
Aqlsizga aytdim , shaqillab kuldi.
Aqlliga aytsang, biladi,
Aqlsizga aytsang, kuladi.
Aqlliga bir so ‘z bas,
Aqlsizga ming so‘z oz.
Aqlliga — hurm at, aqlsizga — kaltak.
Aqllidan el rozi,
A hm oqdan dil norozi.
AqlUning oti ham horim as,
To4ii ham to'zim as.
Aqllining qadri ahm oqning oldida bilinar.
Aqlni beaqldan o'rgan.
Aqlning k o ‘zi — uzoqning k o ^ i.
Aqlning tagi — naql,
N aqlning tagi — aql.
Aqlning o ic h o v i — idrok.
Aqlsiz bosh — nursiz chiroq.
Aqlsiz gap tashir,
O qibatda bosh qashir.
Aqlsiz dushm andan bir saqlan,
Aqlsiz d o ‘stdan m ing saqlan.
Aqlsiz d o ‘stga kular,
Aqlli d o ‘stni suyar.
Aqlsiz —jahlli,
Jahlsiz — aqlli.
Aqlsiz og^zidagini oldirar.
Aqlsiz xotin husnini k o ‘z -k o ‘z qilar,
Aqlli xotin — aqlini.
Aqlsiz q o ‘shnidan bitta him m at yaxshi.
Aqlsizga og'a bo'lgandan,
Aqllining olovini yoqqan afzal.
Ahm oq aql o ‘rgatar.
Ahm oq ahm oq em as,
A hm oqni ahm oq qilgan ahm oq.
A hm oq ahm oqni topar.
Ahm oq boshdan aql chiqm as,
Aql chiqsa ham , m a'qul chiqm as.
Ahm oq d o 'st yovdan yom on.
A hm oq kalla oyoq og‘ritar.
A hm oq o y o g id a n horiydi.
A hm oq otdan tushsa ham ,
Egardan tushm as.
A hm oq og'asini tanim as,
T o 'q m o q tog‘asini tanim as.
A hm oq so‘zlar, aqlli tinglar.
A hm oq to ‘qm oq yig‘ar.
A hm oq elchi ikki tarafni buzar.
A hm oq o ‘z oyog‘idan horiydi.
A hm oq o 'zi bilmas,
Bilganning so‘ziga kirmas.
A hm oq o ‘zi so ‘zlab, o ‘zi kular.
A hm oq o ‘zin bildirar,
T V garagin kuldirar.
A hm oq o ‘zini m aqtar,
T entak — qizini.
A hm oq — o ‘ynashda,
Yaxshi — o ‘ylashda.
A hm oq horim as,
K o‘sa qarimas.
A hm oqda or boMmas,
Dengizda — guzar.
A hm oqdan so‘ram a, o ‘zi aytar.
A hm oqdan — chaqm oq.
A hm oqlarga bosh b o ‘lguncha,
D onolarga yosh b o ‘l.
A hm oqni urm a, so‘km a — gapga sol.
A hm oqniki — og‘zida,
Podshoniki — g ‘aznada.
A hm oqning aqli tushdan keyin kirar.
A hm oqning aqli — to 'p ig'ida.
A hm oqning ahm oqligi ham bosh og'ritadi, ham oyoq.
A hm oqning javobi — sukut.
A hm oqning joni azobda.
A hm oqning katta-kichigi bo'lm as.
A hm oqning oldingi tishi qim irlar.
A hm oqning orqasida bir dasta yantog'i bo'lm as.
A hm oqning sirini och,
Urishsa, qoch.
A hm oqning shox-u butog'i bo'lm as.
A hm oqning o 'z bilgani,
G apirm asa, o'lgani.
A hm oqning o'zi bilmas,
O 'zgani ko'zga ilmas.
A hm oqqa aytgan bilan gap uqm as,
Xarsangga qoqqan bilan mix o'tm as.
A hm oqqa — kaltak, donoga — ishorat.
A hm oqqa salom berdim,
Besh tanga tovon berdim .
A hm oqqa son tegmas,
Sepdan ishton kiyar.
A hm oqqa T o'ytepa bir tosh.
A hm oqqa — to'qm oq.
Ahm oqqa Quva bir tosh.
Beaqlning ohi yo'q,
B og'lam oqqa shoxi yo'q.
Belgi b o is a y o id a n adashmas,
Aql b o is a — so‘zdan.
Besalom odam — to ‘ng,
Beaql odam — gung.
Betam izda uyat yo‘q,
Ahm oqda — niyat.
Bilgan sokzni ayt,
Bilmas so‘zdan qayt.
Bilgan topib gapirar,
Bilmagan — qopib.
Birovning holiga kulm agin zinhor,
Sening ham holingga kulguvchilar bor.
B otirdan yaxshi ish qolar,
D ono dan — so‘z.
Bosh b o im a sa , gavda — losh.
Boshda aql b o im asa, oyoqda tinim yo‘q.
Boshi yo‘qning oshi y o ‘q.
Boshliq b o isa n g , boshli b o i.
Boqqa bulbul yarashar,
Odamga — aql.
Burgaga achchiq qilib, k o ‘rpaga o ‘t q o ‘yma.
Burgani deb, p o ‘stinni olovga tashlam a.
B uloqning suvi tiniq,
D ononing — suhbati.
Bo‘yga boqm a, o ‘yga boq.
B o‘yimday b o ‘y topilsa ham ,
0 ‘yim day o ‘y topilm as.
B o‘ying tengi bilan yurm a,
Aqling tengi bilan yur.
BoMar bola o ‘n beshida
B oshm an, deydi.
B o‘lm ag‘uri o4tizida
Y oshm an, deydi.
Bo4m aganga b o ‘lishma,
Bolaning o ‘rtasiga tushm a.
Vaysaqi — elga dushm an.
G apni gapir uqqanga,
Jonni jonga suqqanga.
G apni gapirib netasan,
O nasi bem ahal tuqqanga.
D aryoni m ehnat to 'sar,
O dam aqldan o ‘sar.
D evor bino b o ‘lmas,
Q ari bo'lgan bilan dono b o ‘lmas.
D o n o aytsa, el aytgani,
Elning g‘am in yeb aytgani.
D ono aql sokrab horm as,
N o don nozin qilib borm as.
D ono aqli d or em as,
N o d o n aqli yor emas.
D ono bajarar ishni,
N o d o n sindirar tishni.
D o n o bilan nodon bir buloqdan suv ichmas.
D ono bilan yursang, dono b o la s a n ,
A hm oq bilan yursang, rasvo b o ‘lasan.
D ono — donoga yor,
A hm oq — d o ‘stga zor.
D ono durdan a ’lo.
D ono m ing yashar,
N o don bir yashar.
D ono naqli — hayot aqli.
5—1156^-
D ono so‘ziga bino q o ‘yar
N o d o n — o ‘ziga.
D ono so ‘zini tergar,
N odo n — ko‘zini.
D ono o'ylab aytar,
N odon — o ‘ynab.
D ono qarisa ham , donoligi qarim as.
D ono hikm at keltirar,
N o don — kulfat.
Donoga ilm — ilm,
N odonga essiz ilm.
D onoga ish — sh o n -u shuhrat,
N odonga ish — g‘am -u kulfat.
D onoga ergashgan dovondan oshar.
D on o d a m ehr b o ia d i,
N odonda — zalir.
D onolikning cheki y o ‘q.
D ononing gapi — tegadi nafi.
D ononing so‘ziga boq,
Yaxshining — o ‘ziga.
D ononing so‘zidan h am qolm a,
Yurgan izidan ham.
D ono ning o ‘zini olm asang ham , so‘zini ol.
Yo kattaning gapiga kir, yo kichikning.
Y om onni yaxshi qilish — dononing ishi,
Yaxshini yom on qilish — nodonning ishi.
Yorim bor deb yorilm a,
H aqiqiy yor b o im a sa .
Qizim bor deb kerilm a,
Esli-xushli b o ‘lmasa.
Javob oltin b o is a , savol — kum ush.
Johil ulfat — boshingga kulfat.
Johilda kuch k o 'p bo'lar,
K uchim degan tez o ‘lar.
Johillar kam on bo'lar,
M ehrlilar — cham an.
Johillikdan jo n chiqar,
Q obillikdan — dong.
Idrok — aqlning jilovi.
Hon boshini dushm an q o'li bilan yanch.
Inson — aqli bilan,
D ono — naqli bilan.
Inson aqli — olmos.
Ipni uzun q o ‘y, qim irlashini ko'r.
It yalog'ida band b o ‘lmas,
A hm oq qulog‘ida — pand.
Ish aqllini topar,
Aqlli — ishni.
Yigit o rif bo'lsa, aslini so‘ram a.
Yigitning aqli — ko'zida.
Yigitning zehnli bo'lgani —
Adashm ay yo'lidan yurgani.
Yiqilgan qoqilganga kular.
Y o‘lda yursang, tuya ishlat,
Elda yursang — miya.
Kalla boshqa, salla boshqa.
Kallam bor — bir qop tillam bor.
K ar b o ‘lsang bo 'l, k o 'r bo'lm a.
Kar eshitganini qo'ym as,
K o 'r — tutganini.
Kasalga davo topilsa ham,
Anqovga davo topilmas.
K atta daryo hayqirmas,
Aqlli kishi baqirm as.
Kattada naql bor,
Yaxshida — aql.
Kelishingni o ‘ylam a, ketishingni o ‘yla
Kim gapirganga boqm a,
N im a gapirganga boq.
Kishi aqli bilan boy b o ig u n c h a ,
O ' z
aqling bilan gado b o i.
Kishi baxti taxtida em as, aqlida.
Kuchiga ishongan — yiqilar,
Aqliga ishongan — yiqitar.
K o ‘z bilan ko‘r, dil bilan bil.
K o ‘p bilgan oz so‘zlar,
Oz b o is a ham soz so‘zlar.
K o‘p gap dushm anga m a ’qul.
K o ‘p m oldan oz aql yaxshi.
K o‘p yashagan ko ‘p bilmaydi,
K o ‘p o ‘qigan k o ‘p biladi.
K o ‘p o kyla, bir so‘yla.
K o ‘p o ‘qigan olim b o is a ,
K o ‘pni k o ‘rgan dono b o ia r.
K o ‘r siypab topar,
Aqlli — o ‘ylab.
K o 'r tovuqqa har narsa don ko'rinar.
M a ’rakaga ahm oq aralashsa,
Buzilmay qolmas.
M a’rakaga dono aralashsa,
Tuzilm ay qolmas.
M a ’rakada topib gapirgan — dono,
O 'zini tutib o iirg a n ham — dono.
M ing ishchiga — bir boshchi.
M ing q o ‘shchiga — bir boshchi.
N aynovning aqli — to ‘pig‘ida.
N asihat — achchiq, hazm i — totli.
N aql — ibrat o 'c h o g 'i,
Aql — fikr pichog‘i.
N aql — koni aql.
N aql — tagi aql.
N aql qaydan chiqadi, o 'y b o im a sa ,
Kigiz qaydan chiqadi, q o ‘y b o ‘lmasa.
N o d o n bilan sirdosh bo'lm a.
N o d o n bilan shavla yesang,
O yo gingning tagi pishar.
N o d o n kuzatar,
D o n o tuzatar.
N o d o n so‘zlar,
D ono ibrat olar.
N o d o n o 'z aybini k o ‘rmay,
Kishi aybini qidirar.
N odonga — kaltak, donoga — ishora.
N odonga tek turm oq — javob.
N odonga ulfat bo'lgan qon yutar.
N o d o n d an aql kutm a,
Beburddan — nom us.
N o dondan boshchi b o'lsa,
Jarga qulab ketasan.
N odonning dili — tilida,
D o noning tili — dilida.
N odonning kulfati k o ‘p,
D ononing — hikm ati.
Odam b o iadigan bola olisga qarar.
O dam dan hiyla qochib qutulm as.
O dam ning tizgini — aql.
O dam ning yuziga boqm a,
So‘ziga boq.
O dam ning husniga baho berm a,
Aqliga baho ber.
O z-ozdan o ‘rganib, dono b o iu r ,
Q atra-qatra yig‘ilib, daryo b o ‘lur.
Oy nuri tunni yoritar,
O dam aqli — hayotni.
Ovdin tun adashm asga yaxshi.
Oldiga kelganni yem ak —
Hayvonning ishi.
Og‘ziga kelganni demak —
N odonning ishi.
Oldingdagini k o ‘rib, fikr qil,
O rqadagini k o ‘rib, shukur qil.
Olim adashsa, olam qoqilar.
Olim aytgani — olam aytgani.
Olim b o ‘lsang, olam seniki.
O lim dan ot qoladi.
N odondan — dod.
O ltm ish yashar ahm oqdan
Olti yashar dono yaxshi.
Oy to ig a n in i bilmas,
Yigit — b o ig an in i.
O talar so‘zi — aqlning ko'zi,
O nalar so‘zi — baxtning o ‘zi.
O tning yaxshisi tizidan m a iu m ,
O dam ning yaxshisi — so‘zidan.
Oqil johildan pand olar.
Podshong qarg‘a b o is a , yeganing g o ‘ng b o ia r.
Sigir o 'zining buzoq b o ig a n in i bilmas.
Sohibkordan bog' qolar,
D o nodan — kitob.
So'gat tolga qush q o ‘nar,
So‘zamolga — so'z.
S o 'z bilm agan er
El boshiga yov keltirar.
S o‘zlovchi ahm oq b o is a ,
Tinglovchi dono kerak.
S o‘m dan savdo qildim ,
Boshimga g‘avg‘o qildim.
S o‘ngak osh b o im a s ,
N o d o n bosh bo'lm as.
T an pardozi oltm ishgacha,
Aql pardozi o ig u n c h a .
T entak tentakligini q o ‘y so'yib bildirmas.
T entak to 'rin i berm as,
Telba — to ‘nini.
Tentak o'ylanguncha,
Aqlli suvdan o ‘tar.
Teran daryo tin ch oqar.
Toy ot b o ig a n in i sezmas,
Yigit ota b o ig a n in i sezmas.
Totli suv toshdan chiqar,
Yaxshi aql — boshdan.
T og‘ning k o ‘rki tosh bilan,
O dam ning k o ‘rki bosh bilan.
T urnadan qorovul q o ‘ysang,
Tepangdan qiyqiruv ketmas.
Tuyaday b o ‘y berguncha,
N inaday aql bersin.
To'qqizida b o ‘lm agan aql,
T o ‘qsonida ham bo'lm as.
Uyga jihoz yarashar,
Odamga — aql.
U lug‘lik yoshda emas, boshda.
U chgan o ‘qning aqli yo‘q.
Uqm agan uyatga qolar.
Fikri ravshanning so‘zi ravshan.
Fikrsiz odam dan tosh yaxshi.
Fozillar fazilati — hayot ziynati.
Folbinga ahm oq ishonar.
Xudoga ishonib, och qolm a.
C hinordek b o ‘ying b o ‘lguncha,
T um ordek aqling b o ‘lsin.
C holni ko'rib «bobom» dem a.
Elanm agin kalga,
0 ‘zi kelar halga.
Echkining ajali yetsa, qassobni suzar.
Echkining o £lgisi kelsa, c h o ‘ponning tayog‘iga suykanar.
Eshak qirqqa kirganda ham qiliq chiqarar.
Yuz ishchiga — bir boshchi.
Yaxshi rahbar — chin padar.
Yaxshining xatosi yo'q,
N od o n n in g — oshnasi.
0 ‘zini bilm agan haqni bilmas.
0 ‘likka y ig iag an essiz k o ‘zim,
N odonga so‘zlagan essiz so‘zim.
0 ‘tgan bulutdan yom g'ir kutm a.
Q orong‘ining k o ‘zi k o ‘r.
Qoqilsang toshdan o ‘pkalam a.
H am m a m ulla — bir mulla,
M ing m ulla — bir tilla.
Hovuzda qurbaqa vaqiUaydi,
N o d o n — davrada.
Husn to ‘yda kerak,
Aql — kunda.
H usnni k o ‘z bilar,
Aqlni — ko‘ngil.
Do'stlaringiz bilan baham: |