O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi toshkent moliya instituti

 

1-rasm. “Budjet tizimi” fanining boshqa fanlar bilan bog’liqligi 

 

Budjet tizimi murakkab mexanizm bo’lib, muayyan mamlakatning o’ziga xos 

xususiyatlari,  ijtimoiy-iqtisodiy,  huquqiy  va  boshqa  xususiyatlari  asosida  va 

ta’sirida shakllanadi.  

 

 

 

 

 Ko’pchilik 

hollarda,  soddaroq  tarzda,  Budjet  tizimi  deyilganda, 

mamlakatdagi  mavjud  budjetlar  to’plami  (majmui)  tushuniladi.  Soddaroq  qilib 

aytganda,  Budjet  tizimi  bu  iqtisodiy  munosabatlarga,  davlat  tuzilishiga  va  qonun 

normalariga  asoslangan  davlat,  ma’muriy-hududiy  tuzilishlarning,  budjet 

munosabatlarida  mustaqil  bo’lgan  budjet  tashkilotlari  muassasalari  va  maqsadli 

davlat fondlarining majmuidir. 

Budjet  tizimi  mamlakatdagi  turli  darajadagi  budjetlarni  o’zida  ifoda  etadi. 

Boshqacha  ma’noda,  Budjet  tizimi  budjetning  o’zaro  bog’liqlikda  bo’lgan 

bo’g’inlarining  o’zaro  yig’indisidan  iboratdir.  Mamlakatning  budjet  tizimi 

jamiyatning  siyosiy  tuzilishiga,  davlatning  iqtisodiy  tizimiga  va  uning  ma’muriy-

hududiy bo’linishiga bevosita bog’liq. 

Davlatning  xo’jalik  yurituvchi  sub’ektlar  va  aholi  o’rtasida  sodir  bo’ladigan 

moliyaviy  munosabatlari  budjet  munosabatlari  deyiladi.  Bu  munosabatlarning 

moliyaviy  munosabatlar  tizimining  bir  qismi  sifatidagi  o’ziga  xos  xususiyati 

shundaki,  birinchidan,bu  munosabatlar  ko’p  qirrali  taqsimlash  jarayonida  sodir 

bo’ladi va bu jarayonning ishtirokchisi bo’lib davlat (tegishli hokimiyat organlari 

“Moliyaviy nazorat” fani 

Budjet  tizimi  barcha  darajadagi  budjetlar,  davlat  maqsadli  jamg'armalari 

budjetlari  va  budjet  tashkilotlarining  budjetdan  tashqari  jamg'armalari, 

budjet  tizimi  budjetlarini  tuzish  va  tashkil  etish  printsiplari,  ular  o'rtasida 

budjet  jarayoni  mobaynida  yuzaga  keladigan  o'zaro  munosabatlar 

yig'indisini o'zida ifodalaydi.