O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi samarqand qishloq xo’jalik instituti

6.2. Qishloq xo’jalik mahsulotlarini sotish dinamikasini tahlil  

qilish uslubi 

Korxonalar iqtisodiyotining taraqqiyoti asosan mahsulotlarni sotishdan tushadigan 

pul daromadining hajmiga bog‟lik bo‟ladi. Shuning uchun ushbu jarayonni o‟rganish 

katta ahamiyatga egadir.  

Sotilgan mahsulotlar hajmi pul tushumi orqali ifodalanadi. Sof pul tushumi xajmining 

o‟zgarishini omilli tahlil qilishda ko‟p  usullardan foydalanish mumkin.Biz bu yerda 

«Zanjirli bog‟lanish» usulidan foydalanib, tahlil qilish qoidasini keltirdik. 

Sof  pul  tushumining  tahlili  taqqoslashdan  boshlanadi.  Hisobot  yilida  mahsulotni 

sotishdan  olingan  sof  pul  tushumi  hajmini  bazis  yilidagi  sof  pul  tushumi  hajmiga 

solishtirib, o‟zgarishi aniqlanadi:

   𝒒

𝟏

𝒑

𝟏

− 𝒒

𝟎

𝒑

𝟎

= ±∆

𝒒𝒑

 

Bunda, q

1, 

q

0 

– mos holda hisobot va bazis yillarida sotilgan mahsulotlar miqdori;  

P

1,

  P

0

 

–mos  holda  hisobot  va  bazis  yillarida  sotilgan  mahsulotlar  bir  birligining  

o‟rtacha sotish bahosi.  

Sof  pul  tushumi  hajmining  o‟zgarishiga  omillarning  ta‟sirini  aniqlashdan  oldin 

«