1- mavzu: Iqtisodiy geografiya fanining

 
Chorva mollari soni  (ming bosh hisobida.) 
 
Ko„rsatkichlar  1990 yil 
1996 yil 
2002 yil 
O„sish:  2002  yilda 
1990  yilga  nisbatan, 
% bilan 
Qoramollar 
4581,3 
5351,6 
5477,6 
118,4 
Jamg„arma, 
sog„in sigirlar 
1836,2 
2248,3 
2393,0 
123,8 
Qo„y 
va 
echkilar 
9230,2 
9330,6 
9208,8 
94,5 
Cho„chqalar 
716,3 
8618 
75,8 
10,6 
Yilqilar 
105,1 
147,3 
147,9 
140,3 
 
Qoramollarning 
hududiy 
joylashishida 
viloyatlararo 
katta 
tafovutlar  bor.  Samarqand  viloyatida  mamlakat  jami  qoramollarining 
14,8  foizi,  Toshkent,  Qashqadaryo,  Farg„ona,  Xorazm,  Surxondaryo 
viloyatlarining har birida 8-11 foizi boqiladi. 
Qoramol  zotlarini  yaxshilash  sohasida  ko„p  ishlar  qilinmoqda. 
Jumladan,  Boltiq-bo„yi  davlatlaridan  sersut  qoramollar  keltirilib 
rayonlashtirilgan va ularni chatishtirish orqali yangi zotlar yaratilgan. 
Respublikada qo„ychilikning qorako„l teri, go„sht-yog„, jun uchun 
boqiladigan  tarmoqlari  rivojlangan.  Ularni  soni  echkilarni  ham  qo„shib 
hisoblaganda 9,3 mln. boshdan ko„p. Shundan yarmidan ko„pi qorako„l 
qo„ylaridir.  Qorako„l  qo„ylari  mamlakat  eksportida  alohida  o„rin 
tutadigan, ko„p xil tovlanadigan sifatli qorako„l terisi, go„shti hamda jun 
olish  uchun  katta-katta  cho„l  yaylovlarida  boqiladi.  Olimlarning 
isbotlashicha,  qorakul  zotli  qo„ylarning  asl  vatani  Zarafshon  vahosi 
hisoblanadi.  Mamlakatimizda  qorako„l  qo„ylarining  boqiladigan  asosiy 
yaylovlari  Qizilqum,  Qarshi  va  Ustyurt  cho„llaridir,  qisman  tog„  oldi-
mintaqalaridir. Mamlakatda qorako„lchilikka ixtisoslashgan 120 ta yirik 
xo„jalik  bo„lib, shuning 18 tasi  naslchilik zavodlari va 9 tasi  naslchilik 
xo„jaliklaridir. Respublikada go„sht va jun yetishtirish maqsadida dag„al 
jun  va  go„sht  va  yog„  beruvchi  hisori  va  jaydari  quy  zotlari  boqiladi. 
Dumbali  va  serjun  qo„ylaridan  3  mln.  dan  ortig„i  aholi  va  fermer 
xo„jaliklarida, 875 ming boshi esa jamoa sektorlarida boqiladi. 
Echkichilik  go„sht,  serqaymoq  va  shifobaxsh  sut,  jun,  teri  hamda 
tivit uchun mo„ljallangan. O„zbekiston echkichilikda serjun angar, tivitli 
Orenburg,  jundor  O„zbekiston  zotlari  tarqalgan.  Echki  juni  quy  juniga 

---

 
 
189 
189 
nisbatan  sifatliroq.  Undan  turli  texnik  matolar,  drap,  adyol  va  trikotaj 
tayyorlanadi. 
Echkilar  baland  va  tog„  oldi  mintaqalarida  boqiladi.  Echkichilik 
Namangan,  Surxondaryo,  Qashqadaryo  va  Samarqand  viloyatlarida 
rivojlangan. 
Chuchqachilik bilan asosan aholisining ko„pchiligini yevropaliklar 
tashkil  etgan  yirik  shaharlar  yaqinda  va  g„allachilik  mintaqalarida 
shug„ullanib  kelinadi.  Bu  tarmoq  keyinchalik  vujudga  kelgan  bo„lib, 
go„shtidan asosan kolbasa ishlab chiqarishda foydalaniladi. 
Yilqichilik bilan O„rta Osiyo xalqlari miloddan avval bir necha asr 
ilgari shug„ullanganlar. Otlarning eng asosiy mahsuldorligi ularning ish 
layoqati  bilan  baholanadi.  Undan  tashaqari  sut,  go„sht,  teri  hamda  ot 
sport uchun ham ahamiyati katta.