Тошкент-2021 3 Апрель 2021 10-қисм Тошкент апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Probel tugmasini bir vaqtning o‘zida 600 000 kishi bosadi.
Probel haqida gap ketganda, yana bir ma’lumot. Bu tugma nafaqat eng uzun, balki eng ko‘p 
bosiladigan klavish hamdir. Bo‘sh joy tashlanmay yozilgan matnni o‘qish qiyin bo‘ladi, to‘g‘rimi? 
Ma’lumotlarga ko‘ra, matn terayotganda bosilgan klavishlar umumiy sonining 18% i probel 
ulushiga to‘g‘ri keladi. Bu hali hammasi emas. Soniyaning har 1/10 ulushida butun Yer yuzi 
bo‘ylab probel tugmasi 
600 000 marta
bosiladi. Har safar joy tashlash uchun probelni bossangiz, 
yana qancha odam bu tugmani siz bilan teng bosishini bir tasvvur qilib ko‘ring...
Klaviatura yordamida kompyuterga turli farmoyishlar beriladi va unga matn kiritiladi. 
Klaviaturalar uchun yagona standart yaratilgan bo‘lib, barcha ishlab chiqaruvchilar unga rioya 
qiladilar va klaviaturalar bir-biridan faqat qo‘shimcha tugmalarning mavjudligi va ularning 
joylashishi bilangina farq qiladi.
Klaviatura va monitor asosiy kiritish va chiqarish qurilmalari hisoblanadi va birgalikda konsol 

---

108
Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
deb ataladi. Qo‘lda ko‘tarib yuriladigan kompyuterlarda yuqoridagi uchta qismningalohida-alohida 
bo‘lishi noqulayliklar tug‘diradi va ular yaxlit bir blokdan iborat bo‘ladilar. Bunday kompyuterlar 
Notebook(noutbuk deb o‘qiladi va«yozuv daftari» degan ma’noni bildiradi) deb ataladi.
“O‘nta barmoq bilan matn terish” usuli.
Kompyuter bilan ishlashda eng sekin bajariladigan 
amal matn terishdir. Bu jarayonni tezlashtirish 
uchun maxsus matn terish usullari ishlab chiqilgan. 
Ulardan biri o‘nta barmoq bilan matn terish usulidir.
Bu usulni o‘rganish nisbatan oson bo‘lib, uning 
yordamida bir daqiqada 150-200 belgi(znak) tezlik 
bilan matn kiritishga erishish mumkin. Eng afzal 
tomoni, bu usulda klaviaturaga qarash shart emas va 
ekrandan yoki kiritilayotgan matnning
aslidan ko‘zlarni uzmaslik mumkin. Bu usulni 
o‘rganish uchun ko‘plab dasturiy vositalar ishlab 
chiqilgan, ularning ko‘pchiligi bepul tarqatiladi.
Bu usulda barcha barmoqlar klaviaturaga 
joylashtiriladi va asosiy qiyin-chilik barmoqlarning 
har birini boshqalarini joyidan siljitmasdan qimirlata olishga erishishdir. Bunda, ayniqsa, 
nomsiz(nikoh uzugi taqiladigan) barmoqqa katta e’tibor qaratish kerak. Buning uchun barcha 
barmoqlaringizni(bosh barmoqlardan tashqari) stol ustiga qo‘ying va ularni birma-bir navbatma-
navbat stoldan uzib, yana joyiga qaytaring. Bu mashqni kerakli malaka hosil bo‘lguncha takrorlab 
boring. Barmoqlarning har birining klaviaturada o‘z o‘rni bo‘lib, har qanday tugmani bosganda 
ham ularning ko‘pchiligi o‘z o‘rnida qoladilar va o‘rnidan qo‘zg‘al-ganlari ham, kerakli tugma 
bosilgach, yana o‘z joylariga qaytib keladilar.
Qo‘llaringizning ikkala bosh barmog‘ini bo‘sh joy tugmasi ustiga, ko‘rsatkich barmoqlaringizni 
ruscha«a» va«o» harfi tugmalari ustiga olib kelib qo‘ying. Bu harflarning tugmalarida boshqalaridan 
farqli ravishda bo‘rtib chiqqan joyi bor va shundan foydalanib, ularni qaramasdan topishga erishing. 
Shundan so‘ng barmoqlaringizni«f», «ы», «v», «a» va«o», «l», «d», «j» tugmalariga qo‘ying va 
ularni ham qaramasdan topishga erishing. Mavzu oxiridagi mashqlarni navbatma-navbat bajaring. 
Bunda klaviaturani sakkizta sohaga bo‘lib oling va har bir sohadagi tugmalarni faqat bitta barmoq 
bilan bosishga o‘rganing. Bu sohalar quyidagilardir: