Toshkent moliya instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi

“Ommaviy  madaniyat”ning  yoshlar  dunyoqarashiga  ta’siri.  Zamonaviy  axloqiy  tarbiyada 

kosmopolitizmga moyillik.

  

Bugungi  dunyo  boshidan  kechirayotgan  globallashuv  jarayoni  insoniyat  uchun  katta  imkoniyatlar  eshigini 

ochib  bermoqda.  Lekin,  ayrim  kuchlar  dunyoni  yanada  murakkablashtirishga  xarakat  qilayapti.  Xususan, 

doimo  zo‘ravonlik  va  gegemonlik  hisobidan  boylik  orttirib  kelgan  kuchlar  «ommaviy  madaniyat»  shiori 

ostida  turli  salbiy  g‘oyalarni  keng  targ‘ib  qilmoqdalar.  Kimki  «ommaviy  madaniyat»  ortidan  ergashsa, 

o‘zining ijodiy qobiliyatidan yiroqlashadi va tayyor madaniy mahsulotlar «iste’molchisi»ga aylanib qoladi. 

O‘z-o‘zidan  ravshanki,  «ommaviy  madaniyat»  asosan  hayotiy  tajribasi  kamroq  yoshlarni  ohanrabodek 

o‘ziga tortadi. O‘zbekiston Respublikasi birinchi Prezidenti o‘zining «YUksak ma’naviyat – engilmas kuch» 

nomli asarida haqli ravishda ta’kidlaganidek, «Tabiiyki, «ommaviy madaniyat» degan niqob ostida axloqiy 

buzuqlik va zo‘ravonlik, individualizm, egotsentrizm g‘oyalarini tarqatish, kerak bo‘lsa, shuning hisobidan 

boylik  orttirish,  boshqa  xalqlarning  necha  ming  yillik  an’ana  va  qadriyatlari,  turmush  tarzining  ma’naviy 

negizlariga  bepisandlik,  ularni  qo‘porishga  qaratilgan  xatarli  tahdidlar  odamni  tashvishga  solmay 

qo‘ymaydi»

59

.  Ommaviy  madaniyatni  niqob  qilib,  buzuqlik  va  zo‘ravonlik  singari  inson  shaxsini  ruhan 

emiradigan  g‘oyalarni targ‘ib  etadigan asarlarning haqiqiy  madaniyatga hech qanday  aloqasi  yo‘q. Ushbu 

madaniyatning asosida avvalo tijorat, moddiy manfaatdorlik borligini zamonaviy fan ham e’tirof etmoqda. 

SHunday  ekan,  ommaviy  madaniyatni  niqob  qilib  olgan  aksilmadaniyatga,  uning  didsizligiga  va 

axloqsizligiga,  insonni  haqoratlovchi,  tubanlashtiruvchi  mahsulotlarga  qarshi  kurashish  davr  talabidir. 

Unutmaslik  kerakki,  ba’zi  ijtimoiy  qatlamlarning  rivojlanmagan  didiga  «ommaviy  madaniyat»da  ko‘p 

uchraydigan  mazmunan  sayoz,  siyqa  va  jo‘n  mahsulotlarning  mos  kelishi  va  mavjudligini  inkor  etib 

bo‘lmaydi.   Jahon  taraqqiyoti  tajribasi  shuni  ko‘rsatadiki,  texnologik  jarayonlar  har  qanday  qudratli 

bo‘lmasin,  hayotni  olg‘a  boshlaydigan,  unga  ma’no-mazmun  baxsh  etadigan  kuch  baribir,  madaniyat  va 

ma’naviyat bo‘lib qolaveradi.