Toshkent moliya instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi

 

 

 

65 

 

elementlari  o‘rtasida;  e)  jamiyat  va  shaxs  o‘rtasidagi  munosabatlarda  ko‘rinadi.  Tafakkurda  bo‘lsa:  a)  bir 

butun  tafakkur  jarayonida,  tafakkur  shakllari  o‘rtasida:  b)  tafakkur  shakllari  va  qonunlari  o‘rtasida;  v) 

tafakkur  va  borliq  o‘rtasida.  Bilish  jarayonida  esa:  a)  hissiy  bilish  va  aqliy  bilish  o‘rtasida;  b)  bilish 

bosqichlari  va  bilish  shakllari  o‘rtasida;  v)  bilish  bilan  borliq  o‘rtasidagi  aloqalar  va  bog‘lanishlarda 

ifodalanadi. 

2.  Umumiy  o‘zaro  aloqa  va  rivojlanishning  dialektik  tamoyillari. 

Har  qanday  konsepsiyaning 

mazmunini yoritishda uning tamoyillarini tahlil qilish, ayniqsa, muhim ahamiyat kasb etadi. Dialektika ham 

bundan mustasno emas. Tamoyillar nima? 

Falsafiy  ma’noda  «tamoyil»(prinsip)  tushunchasi  fundamental  qoida,birinchi  asosni,  biron-bir  konsepsiya 

yoki  nazariyaning  eng  muhim  asosini  anglatadi.  Falsafiy  nazariya  sifatidagi  dialektikaga  tamoyillar  yaxlit 

tus beradi, uning qonunlari va kategoriyalarini izchil tizimga soladi. Dialektikaning hozirgi konsepsiyalarida 

umumiy  aloqadorlik  va  rivojlanish,  tarixiylik,  sababiylik,  tizimlilik  kabi  tamoyillar  muhim  rol  o‘ynaydi. 

Quyida bu tamoyillarni tahlil qilamiz.