1-Mavzu Elektron biznes asoslari fanining predmeti va bilish usullari. Elektron bines tushunchasi, tarixi va istiqbollari

Marketingda 
Internetdan 
foydalanish 
sohalari 
Internet 
vositalari 
Maqsadli 
guruhlar 
Marketing 
Internet xizmatlar 
1. Ish 
yuzasidan 
aloqalar 
Elektron 
pochta 
Elektron 
 
doskasi, 
elektron 
pochtada 
pochta 
reestlari, 
audio, video 
anjumanlar    
, 
Internetda 
suxbat 
Etkazib 
beruvchilar, 
agentlar, 
distribyuter-lar, 
sheriklar, 
izlanish 
markazlari, 
xukumat 
muassasalari. 
Personallash-
tirilgan 
murojaat, 
anjumanga 
murojaat, baxs 
varakasi, 
elonlar 
doskasidan 
foydalanish. 
Yuborishlar 
, 
baxs varakalari, 
matbuot 
materiallarini taxlili, 
elonlar doskasida 
reklama. 
2. Bozorni 
. 
www, 
malumot 
izlash va uning 
dasturiy 
taminoti,    e-
mail, shaxsiy 
sayt. 
Mamlakatlar va 
bozorlarni 
 
buyicha 
hisobotlar, 
sohalarning 
 xos 
hisobotlari, 
savdo aloqalari, 
agentlari va 
distribyutor-lari 
bozor etakchilar, 
istemolchilar. 
Klassik 
usullardan 
foydalanib 
dastlabki 
izlanishlar, 
ikkilamchi 
malumotning 
izlanishi, 
izlash 
tizimlarining 
biridan 
foydalanib 
 
orkali izlash, 
xalqaro ish 
kataloglar-ning 
biriga murojaat. 
 davlat 
muassasalari 
tomonidan malumot 
taqdimoti matbuot 
materiallarining 
taxlili kuzatuv va 
hamkorlik orqali 
filtrlash buyicha 
maxsus dasturlar 
3. Internet 
orakli xarid 
qilish. 
1 va 2 
banddagidek. 
Etkazib 
beruvchilar, 
agentlar, 
distribyuter-lar, 
sheriklar. 
Internet 
, 
aukstion 
sotuvlar, 
Internet 
supermarket-
lali, virtual- 
kurgazma 
sotuvlar,       e-
mail marketing. 
 
Internet orqali moliya 
xizmatlarining 
: Internet-
banklar,  brokler 
servislari va 
 
tizimlarinig 
rivojlantirilishi, 
elektron biznesga 
karatilgan 
hamjamiyatlarning 
kurilishi. 
4. Internet 
orqali sotuv. 
www-site 
Global xaridorlar 
(xakikiy va 
potenstial) 
Korxonalar 
sanoat 
tovarlari yoki 
biznes- 
xizmatlar 
Xuddi 3 b dek. 

---

 
 
 
savdosi 
shuningdek 
ulgurji 
savdolar. 
(V2V) (V2S)- 
yakuniy 
istemolchi 
chakana 
savdosi. 
5. Tarmoqda 
tovarlar 
reklamasi. 
www-site, 
elonlar 
doskasi. 
Potenstial 
xaridrlar 
Mavzuiy va 
umumiy 
malumot-lar 
saytlari-da 
rekla-mani 
joylash- 
terilishi; 
kataloglar 
va 
broshyura-
lar 
yaratilish; 
banner 
tarmoqlar,  
e-mail 
marketing, 
sheriklar va 
xomiylik 
dasturlari 
Sayt yaratish 
xizmatlari, izlash 
harakatlantiruvchi-lari 
urnini kayd etish, 
barcha ahamiyatli 
serverlarda saytni kayd 
etilishi, serverning 
boshqa sahifasida 
bannerning 
mustaxkamlanishi, 
reklamaning matnli 
, saytning 
reytingida ishtiroki, 
internet reklamaning 
maxsus agentliklari. 
6. Servis va 
sotuvdan keyin 
xizmat 
1 va 4 
b.dagidek 
Xakikiy 
xaridorlar 
e-mail 
buyicha 
maslahatlar, 
web 
saytlarda 
yangiliklar 
xakida 
 
Server yangiliklarini 
yuborish 
 
Bozor  firma  yoki  tovar 
 
  kompanentlar  WEB-serverlarida  berilgan 
  yi ish  va 
  marketing  izlanishlarida  q
  usullar  bilan  ishlanish, 
shuningdek  Internetda  nashr  etilgan 
 
  va  tahlil  qilishga  asoslanadi.  Firmalar 
tomonidan zarur 
 topish usullari sifatida quyidagilarni ajratish mumkin:  
1.
 
Izlash mashinalaridan foydalanib 
 izlash.  
2.
 
WEB-kataloglar va reytinglarda izlash. 
3.
 
Sarik  sahifalardan
foydalanish
Sariq  sahifalar
-   
arbda  keng  tarqalgan  telefon 
 
.  Sariq  sahifalarda  odatda  kompaniya  biznes  turi 
risida 
  uning  logotipi,  1-2  surat  va  firma  koordinatalari 
risida 
 
.  Standart 
servis  biznes  nomi,  telefon  va  faks  rakamlari,  elektron  pochta  manzili  mavjud 
,  Internetda 
firma web  sahifada yuborilishlar.  
4.
 
Mavzuiy web-serverlardan foydalanib izlash. Deyarli barcha bilim sohasi uchun Internetda ushbu 
soha 
 
  resurslariga  gipermatnli  yuborilishlar 
  ega  serverlar  bor. 
Bunday serverlar odatda katta  yuborilishlar mikdoriga ega va 
  mavzu 
 
 
izlash uchun tayanch nuqta sifatida q
.  
5.
 
web-serverlarda  joylashgan  yuborilishlar 
  izlash.  Internetda  biznes 
  sheriklar 
 
  foydali  asosda  r y  beruvchi  serverlar 
  yuborishlardan  almashuv 

---

 
 
 
amaliyoti keng tarqalgan  
, u zarur 
 izlash maqsadida internetga izchil navigastiya 
uchun asos 
 xizmat qilishi mumkin.  
 
2.Internet orqali 
 
 
Internetda 
 
 usullar quyidagilar:  
1. Web   server 
. Boshqa xar qanday muhitdan farkli Internet saytingiiz 
tashrifchilari  harakatlarini  kuzatib  borishga  imkon  beradi:  kaysi  sahifalariga  kirishdi
kaysilarida 
ushlanib  qolishdi,  kaysilaridan
ketib  qolishdi  va  boshqalar.  Bunday  tahlil  asosida  sayt 
tashrifchilarning afzalliklari va xush 
 
risida xulosalar chikarish  
 marketing taktikasi 
va strategiyasining 
 korrekstiyalash mumkin.  
Firma  Web  serveriga  yaxshi  tashrif  buyuriladigan 
,  server  tashrifchilariga  unda 
 
  taklif  etish  mumkin. 
 
 
 
 
ham,  kuch  sarflashni  talab  etsa  ham,  uni 
  uchun  bir  necha  dakika  sarflashga  server 
tashrifchisini  undash  uchun  etarlicha  motivastiya  zarur.  Web-server  hali  tez-tez    tashrif 
buyurilmaydigan  yoki  mavjud 
  ham  internetda  s
 
  mumkin. 
Qiziqtiruvchi  maqsadli  auditoriyali  Web-serveri 
 
 
  buyurtma  berish 
mumkin.  
2. Kaytishi yaxshilangan 
. 
 
 
 shart 
serverlarda  q
  mumkin.  (masalan,  foydalanuvchilar  pullik  xizmatlarni  olishlari  uchun  kayd 
etishda).  Bu  holda  q
 
 
hi  istalmagan  hol,  biroq  bir-ikkita  band  bilan 
chegaralanishda bunday 
 kaytishi yuqori foizi tufayli ancha samarali. Shuningdek 
bunday  serverlarning 
  bazasida  tuplangan  ikkilamchi 
  ham  foydalanish 
mumkin.  
3. Teleanj
 
. Teleanjumandan 
 
 uchun 
quyidagi  kadamlarni  bajarish  kerak:  qiziqtiruvchi  auditoriyali  teleanjumanni  tigish; 
  vaqt 
ulardagi baxslarni 
; muxokamalarda faol ishtirok etish; javoblar olish zarur 
 
teleanjumanga  joylashtirish.  Kompaniya  web-
  teleanjumanlarda    ishtirok 
bilan  kuyish  mumkin.  Birinchidan,  teleanjumanda  ishtirok  Internet  hamjamiyatidagi  mashxurlikka 
kumaklashishi  mumkin 
lar  web-serverda  istalib 
 
.  Ikkinchidan, 
teleanjumanda  tayanch  savollar  bilan  birga  web-serverida  joylashtirilgan 
q 
 
yuborilishni joylashtirish mumkin.  
Umuman  Internet  orqali 
 
  Internet  orqali  talab  etiluvchi  respondentga 
erishi ehtimoli usha respondentga boshqa usul bilan erishishi ehtimoliga teng 
 holda 
 
kerak. 
  omillar  va  maxsus  ishlab  chikilgan  kayta  ulchash  usulikasini  hisobga  olgan  holda 
maqsadli  guruh  orasida  internet  yoyilishi  30  %  dan  oshsa,  internet 
 
 
risida 
gapirish mumkin.  
Izlanish 
 internetda 
, uning ajralmas qismi 
, on-layn izlanishni 
 
 
.  Boshqa  izlanish 
  usuli,  masalan,  web-sayt  auditoriyasi 
risida  bunchalik 
ri 
natijalar bermaydi.  
Respondent tarmoq orqali erilishi osonrok 
, internet-izlanish q
. Faoliyati kompyuter 
texnologiyalari bilan bo liq 
, internet orq
, boshqasiga karaganda istiqbollirok 
 
mumkin. 
 
  katta  muammo    respondent  anonimligidir.  Fokus  guruhda 
aynan  kim  ishtirok  etishni  aniqlash  imkoniyati  deyarli 
q.  Respondent  raqobatchi  guruhdan 
eksportlar guruhi emasligida 
 kafolat 
q.  
 fokus  guruhdagidek hamma mavzular ham muxokama etilib 
, Internet 
fokus-guruhda ham 
 mavzular urinsiz yoki zerikarli 
 mumkin.  
Foydalanuvchilarning  i
  t ldirishga  qiziqishlarni  oshirish  uchun 
mukofotlash yoki 
 kabi 
 vositalar bemalol q
 mumkin. Masalan, 
 
  uchun  mijoz  hisobiga  bonuslar  berish,  rakamli  kuponlar  va  boshqa  amaliyoti  q
. 
Marketing  izlanishlarning  bir  turi  firmalarda 
  web-serverlari, 
  uning  ishlash 
samaradorligini  baholash  va  uning  rivojlanishi  va  takomillashivu 
  topish  uchun  ular 
tomonidan 
 izlanishlardir. Bu holda q
 usullarni yuqorida kayd etilgan usullar 
(
, 
 
lishi)dan  foydalanish  bilan  server  tashrifchilarining 
 
vk  server  log-fayllaridan, 
,  ularning  harakatlaridan,  web-serverlar 

---

 
 
 
  navigastiyasi  tarzidan  yoki  web    server  tashriflari  statistiqasidan  olinuvchi 
 
foydalanuvchi  usullarga  bulinadi.  Server  tashriflari  statistiqasini  tahlil  imkoniyatlari  marketingning 
samarali  vositalaridan  biridir. 
 
  farkli  statistiqa  tahlili  tashrifchilarni  faol 
harakatlarga jalb etmay kimmatli 
 
 imkon beradi.  
 marketing 
 
 Internetdan foydalanish asosiy afzalliklari 
orasida quyidagilarni kayd etish lozim.  
1)  tezlik  hamkorlikka  tayyor  respondentlarning  zarur  mikdoriga 
 
ida 
 
 bir necha kunni egallaydi xolos. Intervyuga vaqt ichida Internet-respondent uning telefonli 
hamkasbiga karaganda 
 31 % savolga 
q javob beradi.  
2)  qulaylik.  Respondentning 
  ishlanishlarida  kachon  ishtirok  etishni  hal  etadi,  bu  javoblar 
sifatini oshiradi.  
3)  ochiklik.  Onlayn  fokus  guruhida  jismonan  turli  shaxarlar,  xududlar  va  xatto  mamlakatlarda 
 respondentlar ishtirok etish mumkin.  
4)  vizual  materiallardan  foydalanish  on-
 
ishda  respondentlarga  turli 
ra batlantiruvchi  materiallarni 
  mumkin.  Bu  faqat 
 
  tezligiga 
 
etuvchi aloqa 
 bilangina chegaralangan.  
5) 
 murakkab mantikiy utishlardan foydalanish mantikiy xatolar sonini kamaytiradi 
va olinuvchi 
 inson olisligining 
 kamaytiradi;  
6)  respondentlar  ochik 
  Ameralik,  izlanuvchilar  tajribasining 
, 
respondentlar  Internet  orqali  ancha  darajada 
ri    javob  berishlarini 
.Intervyuchi  shaxsi 
ularga 
 
. Shaxsan yoki telefon intervyusida respondentlar ijtimoiy 
ri javoblarni 
afzal 
 va ancha yuqori baxo kuyadilar.  
7)  natijalar  ishlanishi  sifatida  va  tezligi  .Transkriptlar  (baj  stenogrammalari  )avtomatik  tarzda 
tayyorlanadi ,bu natijalarni ishlash vaqtini ancha tejaydi 
 xatolar sonini kamaytiradi.