N. M. Kayumova

Shartli belgilar:

Y -  yuqori;

O' -  o'rtacha daraja;

417

---

P -  pastdaraja;

1 -  yilning o'rtasida;

2 -  yilning oxirida;

D 

-  daraja.

Diagnostiktahlilni muvaffaqiyatli o'tkazish uchun aksariyat 

hollarda  bolalarning  yakuniy  mashg'ulotlari,  jamoaviy 

(kichik  guruhdagi)  ishlaridan  iborat  tekshiruv  topshiriqlari 

taqdim  etiladi.  Diagnostikaning  bunday  shakli  pedagog 

vaqtini  tejaydi.  Dastur talablarini  muvaffaqiyatli  o'zlashtirish 

tarbiyalanuvchilarni  mashg'ulot va  erkin  faoliyati  mobaynida 

kuzatish jarayonida amalga oshiriladi.

Olingan  ma’lumotlar  to'rtta  yo'nalish  bo'yicha  jadvalga 

kiritiladi.  Bunda  guruhdagi  har  bir  bolaning  yutuqlari  ifoda 

etiladi.  Pedagoglar  ta'lim-tarbiya  jarayonini,  bolalar  bilan 

individual  ishni  yo'lga  qo'yishda  nimalarga  e'tibor  berish 

lozimligini ko'rish imkoniga ega bo'Iadi.

Har bir bo'lim ma'lumotlar jadvaliga kiritib boriladi.  Bu esa 

ushbu  guruh  bo'yicha  Davlat  talablari  bajarilishining  miqdor 

va sifat jihatdan tahlilidir.

Xulosa  qilib,  ta'lim-tarbiya  jarayonini  tashkil  etishni 

baholash tizimi:

-  Har bir bola rivojlanishining dinamikasini kuzatib borish;

-  Ushbu ta'lim dasturining o'zlashtirish darajasi muvaffaqi- 

yatliligini baholash;

-  Har  bir  bola  bilan  ishlash  istiqbollari  va  yo'nalishlarini 

belgilash imkoniyatini yaratadi.

Bunday  diagnostiki  bola  rivojlanishini  haqiqiy  baholash, 

ta'limni  rejalashtirish  va  pedagogning  ta'limni  amalga 

oshirishga  tayyorlanish  ma'lumot  olish  imkonini  beradi. 

Natijalar  ota-onalarning  roziligi  bilan  ota-onalar  qo'mitasi 

vakillari  ishtirokida  pedagogik kengashda  muhokama  etiladi. 

Bunda boshlang'ich sinf o'qituvchilari taklif etiladi. Erishilgan 

natijalar  bolalarning  maktab  ta'limiga  muvaffaqiyatli  o'tishi 

uchun pedagog ishini rejalashtirishda qo'llanadi.

418

---

Pedagogik  diagnostika  maqsadlarni  amalga  oshirishda 

tarbiyachi  tomonidan  bolalarni  kuzatish  katta  ahamiyatga 

ega.  Kuzatish  -   bolalar  rivojlanishidagi  ijobiy  o'zgarishlarni 

ularni  tabiiy  sharoitda  [uyda,  guruhda,  ochiq  maydonchada), 

kun  davomida turli vaziyatda,  butun  yil  davomida to'plangan 

ma'lumotlarni  hujjatlashtirib  borgan  holda  baholashning  eng 

samarali va ishonchli usulidir. Pedagogning ishi ayni pedagogik 

kuzatuvdan  boshlanishi  zarur,  chunki  u  bolani  tushunishga, 

bolani  tushunishdan  esa  -   u  va  oila  a'zolari  bilan  o'zaro 

aloqalarning strategiyasini tanlab olish imkonini yaratadi.

Kuzatish 

-   bu  bolaning  ishlayotgan  yoki  o'ynayotgan 

paytida,  uning  faoliyatiga  aralashmagan  holda  kuzatish 

jarayonidir.  Pedagog bolani kuzatish  orqali xatti-harakatining 

turi,  bilim  olish  bo'yicha  qiziqishlari,  ko'nikmalar  darajasi  va 

rivojlanishdagi ijobiy o'zgarishlarni aniqlaydi.