Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali

Юлдуз топологияси
- бу уланиш схемаси, унда ҳар бир компьютер алоҳида уланиш 
кабелидан фойдаланиб тармоққа уланади. Кабелнинг бир учи тармоқ адаптеридаги 
розеткага уланади, иккинчиси эса марказ деб номланган марказий қурилмага уланади. 

---

30 
Юлдузли топология тармоғини ўрнатиш осон ва арзон. Концентраторга уланиши мумкин 
бўлган тугунлар сони уянинг ўзи жойлашган портларнинг сонига қараб белгиланади, аммо 
тугунлар сонида чекловлар мавжуд (максимал 1024). Ушбу схема бўйича тузилган ишчи 
гуруҳ мустақил равишда ишлай олади ѐки бошқа ишчи гуруҳлар билан бирлаштирилиши 
мумкин.
Юлдузсимон топология авзалликлари ва камчиликлари 
 
"Юлдуз-Шина"
– магистрал линия шинаси ѐрдамида бир нечта тармоқ юлдуз 
топологиялари бирлашади 
Хар бири – хар бири билан топологияси

---

31 
 
Дарахтсимон топологиянинг
тузилиш 
Кесишувчан халқа топологияси 
“Қор парчаси” топологияси
4. МУТга қўйиладиган талаблар
- унумдорлик; 
- ишончлилик ва хавфсизлик; 
- кенгаювчанлик ва масштаблилик; 
- шаффофлик; 

---

32 
- ҳар хил турдаги трафикларни қўллаб-қувватлаш; 
- бошқарилувчанлик; 
- мувофиқлик (мос келиш). 
Унумдорлик
- бу узатиладиган иш станциясининг маълумотлари қабул қилинадиган иш 
станциясига қанчалик тез етиб боришини баҳолашга имкон берадиган тармоқнинг ўзига 
хос хусусияти. 
Тармоқнинг ишлашига қуйидаги тармоқ хусусиятлари таъсир қилади: 
- конфигурация; 
- маълумотлар узатиш тезлиги; 
- каналга кириш усули; 
- тармоқ топологияси; 
- технология. 
Ишончлилик ва хавфсизлик. 
Компьютер тармоқларининг энг муҳим хусусияти бу ишончлиликдир. Ишончлилигини 
ошириш электр узатиш ва носозликлар тезлигини юқори ва ўта юқори даражадаги 
интеграциялашган ҳолда ишлатиш, шовқинларни камайтириш, микросхемаларнинг енгил 
иш режимлари, уларнинг ишлашининг иссиқлик режимларини таъминлаш, шунингдек 
ускуналарни монтаж қилиш усулларини такомиллаштириш орқали носозликларни олдини 
олиш принципига асосланади.
Бузилишга бардошлилик - бу ҳисоблаш тизимининг бундай хусусияти, уни мантиқий 
машина сифатида, носозлик юзага келганидан сўнг дастур томонидан кўрсатилган 
ҳаракатларни давом эттириш қобилияти билан таъминлайди. Хатоларга бардошлиликни 
жорий қилиш учун қўшимча ускуналар ва дастурий таъминот керак. Камчиликларнинг 
олдини олиш ва хатоларга чидамлилик билан боғлиқ бўлган йўналиш ишончлилик 
муаммосида ҳал қилувчи аҳамиятга эга. Параллел ҳисоблаш тизимларида энг юқори 
ишлашга ҳам, кўп ҳолатларда жуда юқори ишончлиликка эришилади. Параллел 
тизимларда мавжуд бўлган ортиқча захиралар ишлаб чиқариш самарадорлигини ошириш 
ва ишончлилигини ошириш учун мослашувчан равишда ишлатилиши мумкин. 
Шуни эсда тутиш керакки, ишончлилик тушунчаси нафақат аппарат, балки дастурий 
таъминотни ҳам ўз ичига олади. Тизимларнинг ишончлилигини оширишнинг асосий 
мақсади уларда сақланадиган маълумотларнинг яхлитлигидир.