Теплоэнергетика 08

6 

---

Ҳарорат градиенти
Иссиқлик ўтказувчанликнинг асосий қонуни (Фурье қонуни) 
иссиқлик ўтказувчанлик натижасида юзага келадиган иссиқлик оқими 
билан муҳитда ҳароратлар ҳар хиллиги орасидаги миқдор жиҳатдан 
боғлиқликни ўрнатади. Уни ифодалаш учун муҳитда 
t + 
∆t ; t ; t - ∆t
ҳарорат кўрсаткичли изотермик сиртлар ажратамиз.
Изотермик юзада Р нуқтасини оламиз. Р нуқтадан изотермик 
сиртга нормаль ўтказамиз. 
Ҳарорат градиенти
деб шундай вектор
тушуниладики , унинг йўналиши ҳарорат ўсиши бўйича тўғри келади 
ва у ушбу йўналишда ҳароратдан олинган ҳусусий ҳосилага тенг:
0
lim
(
)
( ).
(
)
n
grad t
t
t
n
n
 






7 

---

Харорат градиенти
t
n


(
)
t
t
Const
 
t Const

(
)
t
t
Const
 
n

q
8 

---

Фурье қонуни 
Иссиқлик ўтказувчанликнинг асосий қонунига кўра иссиқлик 
оқими зичлиги ҳарорат градиентига тўғри пропорционал: 
(
),
q
t
n

 


9 
Тенгламадаги манфий белгиси grad t ва q
векторларининг қарама-қарши 
йўналганлини билдиради; grad t вектори 
ҳарорат ўсиши томонга йўналган, вектор 
q -
ҳарорат пасайиши бўйича йўналган . 
λ
- 
иссиқлик ўтказувчанлик коэффициенти – бу ҳароратлар градиенти 
бирга тенг бўлганда бирлик изотермик юзадан бирлик вақтда ўтаѐтган 
иссиқлик миқдори
., Вт/мК. 

---

Физик моҳияти
1
м
1
м
1
м
q


1
при t
K
 
t Const

(
)
t
t
Const
 
0
z
x
y
2
/
/
Q
Вт
Вт
F t
n
мК
м К м



 

