H. A. Jamolxonov

fonologik 
oppozitsiya
 tushunchasining yuzaga kelishiga sabab bo’lgan. 
Fonologik  oppozitsiyalar  dialektikaning  qarama-qarshiliklar  birligi  va  kurashi, 
inkorni  inkor  qonunlariga  tayangan  holda  shakllandi,  ularning  strukturaviy  birlik 
sifatidagi mohiyati ham shu qonunlarga asoslanadi. 
Korrelatsiya  –  ikki  va  undan  ortiq  oppozitsiyalarning  bir  farqlanish  belgisi 
asosida  uyushib  kelishidan  tarkib  topgan  tagsistema  (mikrosistema)  .  Masalan,o’zbek 
tili undoshlari «labial – til oldi» farqlanish belgisi asosida (p-t) + (b-d) + (m-n) + (f-s) + 
(v-z)  +  (f-sh)  +  (v-l)  +  (v-r)  korrelatsiyasiga,  «labial  –  til  orqa»  farqlanish  belgisi 
asosida  (p-k)  +  (b-g)  +  (f-x)  +  (v-ғ)  korrelatsiyasiga,  «til  oldi  –  til  orqa»  farqlanish 
belgisi asosida (t-k) + (t-q) + (d-g) + (s-x) + (z-g’) + (n-ng) korrelatsiyasiga, «portlovchi 
– sirg’aluvchi» farqlanish belgisi asosida (p-f) + (b-v) + (t-s) + (d-z) + (t-sh) + (d-j) + 
(k-x) + (g-g’) + (q-x) + (k-h) + (g-h) korrelatsiyasiga uyushadi (korrelatsiyalar miqdori 
va turlari yuqoridagilar bilan cheklanmaydi).