M. M. Mirsaidov, P. J. Matkarimov, A. M. Godovannikov materiallar

2- §. Qiyshiq  egilish 

 

   

Ichki kuchlar eguvchi momenti ta’sir tekisligi sterjen ko‘ndalang 

kesimi bosh inersiya o‘qlarining birortasi bilan ham ustma-ust tushmasa 

qiyshiq egilish hosil bo‘lishini yuqorida aytilgan edi. O‘z navbatida 

moment ta’sir tekisligi tashqi yuklar holatiga bog‘liq bo‘ladi. 

11.1.a-rasmda moment ta’sir tekisligi 

y

 bosh markaziy o‘qi orqali, 

11.1.b-rasmda esa 

x 

o‘qi orqali o‘tadi, mos ravishda bu hollarda to‘g‘ri 

---

 

286

ko‘ndalang egilish yuzaga keladi, birinchi holda 

x 

o‘qi, ikkinchi holda 

y

 

o‘qi neytral o‘q bo‘ladi. 11.1.d-rasmda keltirilgan holda eguvchi 

moment ta’sir tekisligi ko‘ndalang kesim bosh markaziy inersiya 

o‘qlarining hech biri bilan mos kelmagani uchun qiyshiq egilish yuzaga 

keladi. 

 

 

11.1-rasm. Erkin uchiga P kuch qo‘yilgan balkaning egilishi: 

a) egilish tekisligi «y» o‘qi bo‘yicha mos tushadi; b) egilish tekisligi «x» o‘qi 

bo‘yicha mos tushadi; d) egilish tekisligi bosh o‘qlarga mos tushmaydi. 

 

   

 

11.2-rasmda keltirilgan barcha hollarda qiyshiq egilish faqat 

AB

 

qismda, boshqa qismlarda to‘g‘ri ko‘ndalang egilish hosil bo‘ladi. 

 

 

11.2-rasm. Qiyshiq egilish deformatsiyasi. 

 

Konstruksiyalarda aksariyat hollarda ko‘ndalang qiyshiq egilish 

hosil bo‘lgani uchun, faqat ko‘ndalang kesimida ikkita simmetriya 

o‘qiga ega bo‘lgan sterjenlarni ko‘ramiz. 

 Yuqorida 

aytib 

o‘tilganidek, qiyshiq egilishni