O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi toshkent irrigatsiya va qishloq xo’jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti

3.6. Ionli singdirish (implantatsiya) kesuvchi asbobning turg’unligini 
oshiruvchi usulidir 
 
Mashinasozlikda  yuzalarni  eyilishga  chidamliligini  oshiruvchi  usul  sifatida 
ionli  singdirish  keng  qo‟llanilib  kelmoqda.  Ionlar  tarkibi  quyidagicha  tanlanadi. 
„B‟,  „C‟,‟N‟  ionlarni  singdirish  qattiqlikni,  yeyilishga  chidamlilikni, 
mustahkamlikni  oshiradi,  chunki  matritsa  materiallarining  tegishli  ravishda 
boridlari, karbidlari va nitridlari hosil bo‟ladi. „Al‟ va „N‟ ionlari „TK‟ guruhdagi 
qattiq  qotishma  yuzasiga  singdirilganda,  uning    mikroqattiqligi  va  turg‟unligi 
oshadi [3,4].  
Ionli singdirish uchun elementlarni hosil bo‟lishi mumkin bo‟lgan kimyoviy 
birikmalarni  hisobga  olib  tanlash  lozim.  Masalan,  P6M5  po‟latni  sirtiga  titan  va 
azot  ionlari    singdirilganda,  tezkesar  po‟latning  ishga  qobiliyati  yo‟qoladi,  buni 
quyidagicha  tushuntirish  mumkin.  Tezkesar  po‟latning  yuqori  ekspluatatsion 
xossalari murakkab temir-volfram qarbidi bilan ta‟minlanadi. Titan – bu uglerodga 
nisbatan kuchli qetter
12
 element, shuning uchun tezkesar po‟latning sirtiga Ti va N 
ionlari singdirilsa quyidagi reaktsiya vujudga kelishini ehtimoli juda yuqori: