Elektrotehnika va elektronika

fazalarning siljish burchagi
 
deb ataladi.
 
1
  - 
2 
= 
12                 
(2.1)
 
O’zaro  musbat  amplitudaga  ertaroq  erishgan  qiymat 
faza  bo‘yicha  ilgari
,  qaysiki  yuqoridagi 
qiymatlarga keyinroq erishadigan qiymat esa 
faza bo‘yicha ortda qoluvchi
 
deb ataladi[1,2].
 

---

27 
 
 
2.3-rasm. Sinusoidal kattaliklarning boshlang‘ich fazalari va fazalarning siljish 
burchaklari. 
Sinusoidal kattaliklarning vektor tavsiflari va ularning mohiyati. 
Sinusoidal tok va kuchlanishlardan hozirda energetika tizimlari va korxonalarda keng qo’llanilishiga: 
  Birinchidan  -  sinusoidal  tok  va  kuchlanishli  elektr  energiyasini  ishlab  chiqarish  (generatorlar), 
o‘zgartirish  (transformatorlar)  va  iste’mol qilish  (asinxron dvigatellar) ekspluatatsiya  nuqtai-nazaridan 
sodda va qulay; 
  Ikkinchidan  –  chiziqli  sinusoidal  kattaliklar:  qo‘shilganda,  ayrilganda,  bo‘linganda  va  integrallab 
yoki  differentsiallanganda  sinusoidal  kattalik  bo‘lib  qolaveradi.  Boshqa  hech  bir  funktsiyalar  bunday 
xossaga ega emas. Aynan shunday ajoyib xususiyatlari uchun sinusoidal vaqt funktsiyalari garmonik yoki 
mukammal deb ataladi[1]. 
Sinusoidal  o‘zgaruvchi  qiymatlar  vaqtning  har  qanday  qiymatida  oniy  qiymatlarni  ko‘rsatadigan 
sinusoida yoki aylanuvchi vektorlar orqali tasvirlanadi(2.4-rasm.). 
 

---

28 
 
2.4-rasm. Sinusoidal EYuK ning vektor diagrammasi va uning sinusoidasi. 
 
Vaqtning boshlang‘ich davrida (
t=0
) bir xil chastotali sinusoidal o‘zgaruvchi qiymatlarni tasvirlovchi 
ikki yoki undan ziyod vektorlar majmuiga