Жисмоний шахсларнинг меҳнатга ҳақ тўлаш шаклидаги даромадларини солиққа тортишни такомиллаштириш

asosiy xulosalarni

 qisqacha bayon qilamiz. 

-

 

Davlatimiz tomonidan aholi real daromadlarini oshirish maqsadida soliq 

jismoniy shaxslar daromadidan olinadigan soliq stavkalarini kamaytirish 

imtiyozlarni ko’paytirish natijasida aholining bugungi kunda real daromadlari 

oshib bormoqda; 

-

 

Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan iqtisodiy, jumladan, soliq sohasidagi 

islohotlar iqtisodiy o’zgarishlarning tarkibiy qismi sifatida jamiyatni 

demokratlashtirish va iqtisodiyotni modernizatsiyalashning umumiqtisodiy va 

maxsus vazifalarini hal etishga yordam berishi lozim. Bunda jismoniy shaxslarning 

daromadlarini soliqqa tortish tizimini takomillashtirish yo’nalishlari aholining 

turmush darajasini oshirishga hamda tadbirkorlik faoliyatidan daromad olishini 

ragbatlantirishga xizmat qilishi muhim ahamiyat kasb etadi; 

-

 

Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad soligi fuqarolarning shaxsiy 

daromadlaridan to’lanadigan va davlat byudjetiga tushadigan majburiy to’lov 

bo’lib, u ijtimoiy ehtiyojlarni qondirish uchun sarflanadi va muayyan iqtisodiy 

munosabatlarni aks ettiradi. Daromad solig’i tufayli, yuqori daromadlarning bir 

qismi aholining qo’shimcha mablag’larga muhtoj bo’lgan toifalari foydasiga va 

umuman, jamiyat manfaatlari yo’lida qayta taqsimlanadi, pirovard natijada esa, 

daromadlardagi tengsizlik ma’lum darajada qisqarishiga erishiladi; 

---

81 

 

-

 

Bugungi kunda jismoniy shaxslar daromadidan olinadigan soliqlar bo’yicha 

imtiyozlari samaradorligini baholash tartibi bo’yicha aniq uslubiy qo’llanma va 

metodika ishlab chiqilishi hamda amaliyotga joriy etish maqsadga muvofiq. Aniq 

metodika mavjud bo’lmaganligi sababli jismoniy shaxslar daromadidan olinadigan 

soliqlar bo’yicha imtiyozlari samaradorligini baholashda har xil kamchiliklarga 

yo’l quyiladi va natijada to’g’ri baho berilmasligi mumkin; 

-

 

Oxirgi yillarda joriy etilgan jismoniy shaxslar daromadidan olinadigan 

soliqlar bo’yicha imtiyozlari natijasida korxonalarda ishlayotgan jismoniy 

shaxslarning olayotgan daromadlarida o’sish surati ko’zatilmoqda. Soliq solishdan 

ozod qilingan daromad summasining hisoblangan daromadlarning umumiy 

summasidagi salmog’i kamayishi kuzatilmoqda. 

-

 

Joriy etilgan jismoniy shaxslar daromadidan olinadigan soliqlar bo’yicha 

imtiyozlari natijasida korxonalarda ishlayotgan jismoniy shaxslarning olayotgan 

daromadlari salmog’i har xil korxonalarda har xil nisbatlarni kzatishimiz mumkin. 

-

 

Jismoniy shaxslar daromadidan olinadigan soliqlar bo’yicha imtiyozlarining 

oshishi natijasida aholining real daromadi oshishiga olib kelmoqda. O’z navbatida 

jismoniy shaxslardan olinadigan  daromad solig’i davlat byudjeti daromadlari 

tarkibida salmog’i payishi kuzatilmoqda. Buni Xazorasp tumani davlat soliq 

inspektsiyasi ma’lumotlari tahlili tasdiqlamoqda. 

 

Jismoniy shaxslar daromadidan olinadigan soliq imtiyozlari samaradorligini 

baholash tizimini takomillashtirish yuzasidan quyidagi