A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a


Asosiy  tushunchalar:  Chor  Rossiyasi,  Turkiston  o'lkasi,  mustamlaka



Download 6,54 Mb.
Pdf ko'rish
bet412/429
Sana01.01.2022
Hajmi6,54 Mb.
#294616
1   ...   408   409   410   411   412   413   414   415   ...   429
Bog'liq
--Manbashunoslik.Abdumajid Madraimov

Asosiy  tushunchalar:  Chor  Rossiyasi,  Turkiston  o'lkasi,  mustamlaka,
 
oq podshoh,  mardikor.
8.1.  Asosiy  siyosiy-ijtimoiy  voqealar
M ovarounnahrdagi  yirik davlat  bo'lgan  Buxoro va  Xiva xonligi  XVIII 
asrning  birinchi  yarm ida  Eron  shohi  N odirshoh  ta ’sir  doirasiga  tushdi. 
1753-yili  N odirshohni  vasiy sifatida tan  olgan  M uham m ad  Rahim   o'zin i 
Buxoro  am iri  deb  e ’lon  qildi  va  1920-yilgacha  hukm   surgan  m ang 'itlar 
sulolasiga  asos  soldi.
F arg'ona  vodiysida  yashab  turgan  o 'z b ek   qabilalaridan  biri  m inglar 
o 'z  yetakchisi  Shohruhbiyni  hokim iyat  tepasiga  k o 'tard ilar  va  Q o 'q o n  
xonligi  tashkil  topdi.
XIX asr boshida  M uham m ad  R ahim xon  aw al  (1806—1825)  m ustaqil 
Xiva  xoni  sifatida  faoliyat  ko'rsata  boshlaydi.  Shunday qilib,  XVIII  oxiri 
XIX  asr  boshlarida  M ovarounnahrda  u chta  m ustaqil  davlat  faoliyat 
ko'rsata  boshlaydi.
247


Rossiya  iqtisodiy va harbiy qudratga erishishi  m unosabati bilan  uning 
Q o 'q o n ,  Xiva  xonliklari  va  Buxoro  am irligiga  bo 'lgan   m unosabatida 
istilochilik  ruhi  ustun kelib,  XIX asm ing  ikkinchi  yarm idan  oMkani zabt 
etish g a  kirishdi.  1860-yili  R ossiya  Q o ‘q o n   xonligiga  q arsh i  e ’lon 
qilinmagan urush boshladi.  Polkovnik  Mixail Chemyayev  1864-yili Avliyo 
o ta shahri  tom on  yurish  boshladi va shaharni egallab,  general  darajasiga 
k o 'ta rild i.  1865-yil  M .C h ern y ay ev   T o sh k e n tn i  eg alladi.  1866-yili 
M .C hem yayev  Buxoro amirligiga qarshi  istilochilik harakatlarini boshladi 
va  2  yil  davom ida  uning  yarim   hududini  egalladi.
Rossiya  hukum ati  yangi  bosib  olingan  yerlam i  boshqarish  uchun  va 
bu  harakatni  davom   ettirishni  muvofiqlashtirish  uchun  1867-yilning  11- 
iyulida  Turkiston  general-gubem atorligini  ta ’sis  etdi  va  uning  rahbari 
etib  general  F on  Kaufm anni  (1867-1881)  tayinladi.
1872-yil  oxiriarida  harbiy  vazir boshchiligiga  Peterburgda  Turkiston, 
O re n b u rg   g e n e ra l-g u b e rn a to rla ri  va  K avkazdagi  p o d sh o h   n o iblari 
ishtirokidagi  maxfiy kengashda Xiva xonligini bosib olishga qaror qilinadi. 
1873-yili  may  oyida  ruslar  Xiva  shahrini  egallaydilar.
Bu  esa  kuchayib  borayotgan  Rossiya  davlatining  osonlikcha  oMkani 
o ‘z ta ’sir doirasiga o ‘tkazish imkonini  berdi.  1917-yilgi  Sank-Peterburgda 
yuz  b erg an   O k ta b r  t o ’n tarish i  R ossiya  d av lati  tarix id a   S h o ‘ro la r 
hukm ronligiga  asos  soldi.
Bu  davrda  yuz  bergan  voqealar  bir  to m o n d an   o ’sha  davr  rasmiy 
hujjatlarida  m ahalliy  xalq  vakillari  va  rossiyalik  m ualliflar  tom onidan 
turlicha yoritilgan.  M ana shuning uchun  har m anba alohida o ‘rganilishi, 
turli to m on lar qarashlari o ‘zaro qiyosiy tahlil qilinishi  maqsadga  muvofiq. 
U shbu  davr  voqealari  keyingi  davr  adabiyotlaridan  ham   turlicha  talqin 
etib   kelindi.  C h u n k i,  ularga  siyosiy  tu zu m   tazyiqi  ju d a  kuchli  edi. 
0 ‘zbekistonning  mustaqillikka  erishishi  bilan  m ustam laka  davri  tarixini 
xolislik  va  odilona  tarzda  yoritish  im koni  yaratildi.

Download 6,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   408   409   410   411   412   413   414   415   ...   429




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish