Ҳ. Р. Очилов, Э. О. Тургунбоев жиноят ҳУҚУҚИ (умумий қисм)

16.4. Айбдор ўз қилмишига амалда пушаймон бўлганлиги 
муносбати билан жазодан озод қилиш
.
Айбга иқрор бўлиш, етказилган зарарни қоплаши, жиноятнинг 
очилишига фаол ёрдам бериши жиноий жазо мақсадларига 
эришилганлик тўғрисида гувоҳлик беради. Ундан ташқари, айрим 
ҳолларда жазони қўлламаслик янада таъсирлироқ бўлади. Суд ушбу 
ҳолатларни инобатга олиб, жазо тайинламасдан туриб ҳам 
айбдорни ахлоқан тузатиш мумкин деб ҳисобласа айбдорни амалда 
пушаймон бўлганлиги муносбати билан жазодан озод қилиши 
мумкин. Лекин ушбу қоидага асосан шахсни жазодан озод қилиш 
учун, жиноят қонуни бир қанча асослар мавжуд бўлишини талаб 
қилади.
Айбдор ўз қилмишига амалда пушаймон бўлганлиги муносабати билан 
жазодан озод қилиш асослари
асослари 
Белгилари 
Объектив асосларига: 
- содир қилинган жиноят ижтимоий хавфи 
катта бўлмаган ёки унча оғир бўлмаган 
жиноят бўлишлиги; 
- 
жиноятнинг 
биринчи 
марта 
содир 
этилганлиги. 
Субъектив асосларига: 
- айбини бўйнига олиш тўғрисида арз 

---

-118-
қилиши; 
- жиноят содир этилгандан кейин етказилган 
зарарни 
ихтиёрий 
равишда 
бартараф 
қилинганлиги; 
- чин кўнгилдан пушаймон бўлиши; 
- 
шахснинг 
жамият 
учун 
хавфлилик 
хусусиятини йўқотганлиги. 
Бошқа шахслар билан биргалик (иштирокчилик)да жиноят содир 
этганда 
Объектив асосларига: 
- содир қилинган жиноят оғир ёки ўта оғир 
жиноят бўлишлиги;
- содир қилинган жиноятда бажарувчи 
сифатида шахснинг иштирок этмаганлиги. 
Субъектив асосларига: 
- айбини бўйнига олиш тўғрисида шахснинг 
ўзи ёки вакили арз қилганлиги; 
- чин кўнгилдан пушаймон бўлиши; 
- жиноятнинг олдини олиш, жиноятни очиш 
ёки унинг ташкилотчиларини ёҳуд бошқа 
иштирокчиларини фош 
қилишга ёрдам 
берган бўлишлиги; 
- 
шахснинг 
жамият 
учун 
хавфлилик 
хусусиятини йўқотганлиги.