Мазмуны: тил ҳӘМ Әдебият

Атлық+атлықтипи 
Бултиптиңекикомпоненти 
де 
атлықболып 
жуп 
сөзулыўмакелбетликмəнисиндеқолланылады: 
есап-сайлаў
(жыйналысы), 
оқыў-тәрбия
(жумыслары), 
рус-қарақалпақ
(қатнасықлары), 
физика-математика
(факультети)ҳəмт.б. 
Атлық + келбетликтипи 
Бундайкелбетликлердиңбириншикомпоненти де келбетликмəнисиндеқолланылады. 
Ҳəзиргиқарақалпақтилиндебул тип оншаөнимлиемес: 
атом-молекулярлық, буржуазия-
демократиялық, лексика-грамматикалық, геология-географиялық
. 
Келбетлик + атлықтипи 
Жуп келбетликтиң булл типиниңекиншикомпонентиболыпкелгенатлық булл 
жағдайдакелбетликхызметинатқарады: 
мәдений-ағартыў
. 
-лы//-ли аффикслисанлық + лы//-ли аффикслисанлықтипи 
Ҳəзиргиқарақалпақтилинде булл типтежасалған тек 
екили-бирли
сөзиушырасады. 
Фейил + фейилтипи 
Жуп келбетликхызметиндекөбинесе
-ған//-ген, -қан//-кен
формалыкелбетликфейил+ 
-ған//-ген, -қан//-кен
формалыкелбетликфейил модели өнимлирекқолланылады: 
қалған-
қутқан, өткен-кеткен. 
-лыаффикслипредикатив + лыаффикслипредикативтипи 
Бултипкеҳəзиргиқарақалпақтилиндеги
барлы-жоқлы
сөзикиреди. 
Рәўиш + рәўиштипи 
Жуп 
келбетликхызметинде
русша-қарақалпақша, 
қарақалпақша-
өзбекше
усағансөзлерқолланылады. 
Жуп келбетликлердəрежекатегориясыныңаффикслеринқабылетпейди, себебиолар 
(əсиресекомпонентлериантонимликқатнастағытүрлери) 
предметтиңбелгисинулыўмақамтып, 
ҳəртəреплеметəриплейди. 
Мысалы, 
үлкен-
киши
сөзиүлкенди, үлкениректи, үлкенлеўди, еңүлкенди, кишини, кишилеўди, киширекти, 

---

7 
еңкиширектиаңлатады. 
Сонлықтан 
да 
дəрежеаффикслериниң 
жуп 
сөзлергежалғаныўынтилдиңөзи-ақталапетпейди. 
Әдебиятлар: 
1.
Ҳожиев А.Ўзбек тилида қўшма, жуфт ва такрорий сўзлар. Тошкент 1963 
2. Ганиев Ф.А. Образование сложных слов в татарском языке. М., 1982