F. R. Q o d ir o V a, sh. K. T a s h p u L a t o V a

10.3.  METODIK  ISHLARNI TASHKIL ETISHNING
 
SHAKL VA USULLARI
M akt  b g a :h a   ta ’lim  m uassasasidagi  'pêdagogik  xodim lar  jam o asid a 
olib  boriladigan  m etodik  ishlarning  funktsiyasi  nazoratni  yordam   berish 
bilan  olib  borilishi  uzviydir.  E ndilikda,  m aktabgacha ta'lim   m uassasalarda 
m etodik  ishlarni  tashkil  etishning  yangi  shakllari  ishlab  chiqilm oqda. 
Avvalgi  m etodik  ish  shakllari  o‘zining  qiym atini  yo‘qotib  borm oqda. 
T arbiyachilarning  ijodiy  qobiliyatlarini  ustiruvchi  yangi  ish  usullari  tobora 
keng tarkalm okda.
133

---

]) turli  xil  ish  o‘yinlari;
2)  aqliy  hujum  (g"oyalar banki);
3)  baxs-m unozara;
4)  K V N -shaklidagi  bahs  o‘yinlari;
5)  pedagogik ring;
6)  pel  agogik  klub  va  boshqalar.
Bu  o‘y inlarn in g   foydali jihatlari  shundaki,  ular  ochiq  m uloqot,  fikrlar 
alm ashinuvini,  o‘rgani!ayotgan  yoki  dolzarb  m uam m oni  ochikchasiga- 
atroflicha  hal  etish,  tahlil  qilish,  kerakli  qarorlarni  kabul  qilish  kabi 
m antiqiy  firklash  kobiliyatlarini  oshiruvchi-ish  shaklidir.  Bunda  o‘yin 
turlarid a m uassasa jam oasi jipslashadi, bahs-m unozara vaktida o'zini  puxta 
bilish,  bahslashish  m adaniyati  bilan  qurorllantiradi,  xodim larning  o‘zaro 
m unosabatlarini,  bilim -saviyalarini  ustirish  vositasidir.
Progressiv  m etodik  ishlarning  negizi-bu ja m o a   m uhokam asidir.  0 ‘yin 
qatnashchilari  o‘zlarining  xulosalari  bilan  bahs-m unozaraga  kirishadilar, 
bunda  har  bir  ishtirokchining  aqli,  talanti.  tafa k k u r  darajalari  yaqqol 
nam oyon  bo'ladi.  Psixologiya  faniga  har  bir  pedagogik  jam o a  o‘zining 
dunyoqarashi,  xususiyatlariga  ega  b o iish i  bilan  farklanadi  deyiladi.  Bu 
quvvatdan  ancha  vaqtgacha  kam  foydalanib  kelindi.  D em ak,  m aktabgacha 
ta ’lim  m uassasalarida  o‘tkaziladigan  turli  m etodik  ish  shakllarida  asosiy 
o‘rin-jam oa  fikri  egallaydi.
1. 
Ishbop  o‘y inlari-  bu  o‘yin jam oani  va  o‘yin  ishtirokchilarini  hayotiy 
sharoitga tobora yakinlashtiradi,  u pedagogik karorlarni to ‘g ‘ri, tez,  oqilona 
kabul  qilish  kabi  m alakalarini  shakllantiradi.  Y o i  kuyilgan  kam chiliklarni 
k o i'a  olish  va  xatolarni  turgilash  kabi  kobiliyatlarini  o'stiradi.  Ishbop 
o‘yin larni  ilmiy  asosda  ishlab  chikkan  olim lardan -   Lisin  B.,  N.Verbitskiy,
S.Galayda  va  bos. 
a
  Ja r bu  o'yinlarni  m usobaqali,  rolli  tuzilganlar.
Tayyorgarlik  bosqichi  bunda  o'yin  m aksadi,  vazifalari,  tashkiliy 
qoidalar, o'y in  boshlanishidagi reglam ent vaqti,  ijro etuvchi  ishtirokchilarni 
tanlab  olish,  o‘yin  uchun  kerakli jixozlarni,  m ateriallarni  tayyorlash;  o‘yin 
y akuni,  o‘y inni  tahlil  qilish  va  natijasini  anqlab  baholash.
M aktabgacha  ta ’lim  m uassasalarning  g u ru h larid a  2  oyda  I  m arta  ota- 
onalar  majlisi  b o iib   o‘tadi.  Shuning  uchun,  biz  tarbiyachilarga  m etodik 
tavsiya  sifatida  «O ta-onalar m ajlisi» o‘yinini tanladik.
M avzu:  «B iz va  bizning  bolalarimiz».
M aqsad:  B olalar  bilan  muloqot  m alakalarini  shakllantirish,  m ustah- 
kam lash,  bir-biri  bilan  o‘zaro  munosabat,  um um iy  til  topisha  olish  kabi 
xususiyatlarni  tarbiyalash,  kelishm ovchilik  jaray on id a  ogohlantirish  qo‘- 
shim chalarini  tarbiyalash.
134

---

Rollar:  tarbiyachi,  m udira,  ota-onalar,  buvi,  k atta  ona,  ota-onalar 
qo'm itasi  a’zolari,  pedagoglar.
Referent:  ish  kuzatib  boruvchi  va  baxolovchilar.  Bo‘lar  bir  necha 
b o iish la ri  m um kin.  Referent  o‘y inni  kuzatib  boradi  va  tegishli  kuzatish 
xaritasiga qayd  kiladi.
1. 
T arbiyachining  ota-onalar  bilan  suhbati,  suhbat  jaray on in i  tahlil 
qilish:
a)  bir  nechta  tarbiyachilar  savolning  nazariy  va  am aliy  jih atlarin i 
egallagani;
b)  ota-onalar m ajlisi  m avzusidagi  suhbat qay  darajadaligi;
d) suhbat  m avzusi  g u ruhlardagi  bolalarning holati  bilan  bo giiqligi;
e)  suhbatda  ota-onalarning  qiziqishlarini  hisobga  olish,  ularn ing   bu 
m avzu  bo‘yicha  bilim   saviyalari  darajalari;
f)  tarbiyachi  tom onidan  o‘rganilayotgan  m uam m oga  qiziqish  hislarini 
hosil  qilish,  savollar  bera  olish,  so‘zga  chiqish,  tarbiyachining  m antiqiy, 
birin-qetin,  asta-sekinlikda,  asosli  ravishda  o‘z  fikri  nuqtai-nazarida  bayon 
etish;
g)  qo‘shilm agan  tarbiyachi larga  nisbatan  tarbiyachi  tez,  to‘g‘ri  k irishib 
keta oladim i?