O’zb е kiston r е spublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshk

Ijodiyot psixologiyasi
 badiiy qadriyatlarni o`zlashtirishda, ularning yangi 
ko`rinishlarini ijod qilishda va shu qadriyatlar inson tomonidan idrok qilishda 
kechadigan psixologik holatlarni hamda bu holatlarning shaxs hayoti, faoliyatiga 
ta’sirini o`rganuvchi psixologiya sohasi. Ijod psixologiyasi bir tomondan 
psixologizm ta’siri ostida, ikkinchi tomondan esa aksilpsixologizm iskanjasida 
rivojlanadi. Psixologizm tarafdorlari badiiy asarlar yaratilmish individual ong 
ta’sirida vujudga keladi, deb talqin tasdiqlashadi. Aksilpsixologizm bu 
 
17

---

asarlarga sub’ektning psixik faoliyatining ta’sirini inkor qiladi. 
Yosh psixologiyasi shaxsning psixik rivojlanish qonuniyatlarini inson 
tug`ilishidan to umrining oxirigacha bo`lgan davrni, ya’ni ontogenezni 
o`rganadigan psixologiya sohasi. Yosh psixologiyasi bolalar psixologiyasi 
sifatida XIX asrning oxirida vujudga kelgan bo`lib, u fan va texnika taraqkiyoti, 
jamiyat talabiga binoan bolalar psixologiyasi taraqqiyotida qo`llanilgan. Yosh 
psixologiyasi hozirgi zamonda bolalar psixologiyasi, o`smirlik va o`spirinlik 
psixologiyasi, yetuklik psixologiyasi, gerontopsixologiyadan iboratdir. U 
insonning ontogenezda rivojlanish jarayonida psixik holatlarning kechishi, psixik 
funktsiyalarning  roli, ularning o`zgarishi, harakatlantiruvchi kuchlar, 
mexanizmlar, ta’sir o`tkazuvchi ob’ektiv va sub’ektiv faktorlar, taraqqiyot 
qonuniyatlarini tadqiq qiladi. Yosh psixologiyasi umr o`tishi bilan psixologik 
farqlar, individual-psixologik xususiyatlar o`rganishini o`rganadi, tadqikotlarda 
madaniy, ijtimoiy-tarixiy, milliy ta’sirni hisobga oladi. Shuning uchun yosh 
psixologiyasining ob’ektlari o`ta murakkab bo`lib, taraqqiyotlar taraqqiyotini 
tekshirishii takozo qiladi. Yosh psixologiyasining asosiy vazifalaridan biri - 
bolani psixik rivojlanishining ijobiy shaklda tashkil etilishi, yosh davrlari inqirozi 
bosqichlari, jarayonlari va paytlarida psixologik yordam ko`rsatish chora-
tadbirlarini ishlab chikishdan iboratdir. Yosh psixologiyasi pedagogik 
psixologiyaning ilmiy, amaliy, tajribaviy asosi bo`lib hisoblanadi, lekin boshqa 
sohalari bilan xam uzviy alohida faoliyat ko`rsatadi, inson kamolotining o`ziga xos 
xususiyatlari to`g`risida ijtimoiy ahamiyagga molik materiallar to`playdi.